Af vöxtum og þjónustugjöldum

Það hefur mikið verið rætt um vexti og hvað þeir eru háir að Íslandi.  Hafa margir verið þeirrar skoðunar að þeir séu alltof háir.  Persónulega hef ég þó verið þeirrar skoðunar, eins og hefur mátt lesa á þessu bloggi, að þó að þeir séu háir þá sé það af eðlilegum ástæðum.

Ég er þó ekki frábrugðinn öðrum að þvi leiti að ég vildi gjarna hafa lægri vexti á lánunum mínum, en hærri á inneignum mínum.  Ég geri mér þó grein fyrir að það tvennt fer illa saman, alla vegna í sama efnahagsumhverfinu.

Ég horfði svo á Kastljósið í fyrrakvöld (fimmtudag) og sá þá Sigurjón Landsbankastjóra og Ögmund úr Vinstri grænum kljást.  Það var ójafn leikur.  Sigurjón var svo ólíkt áheyrilegri og færði mun betri rök fyrir máli sínu.  Ögmundur fór svo að tala um 5% lántökugjöld (ég hef aldrei heyrt minnst á svo há gjöld, þó ekki geti ég fullyrt að þau séu ekki til) og virtist telja það bönkunum til foráttu að styðja listir á Íslandi.  Skrýtinn málflutningur.

Það er óskandi að Ögmundur leggi fram dæmi, máli sínu til stuðnings á næstunni.

En bankar græða ekki á háum vöxtum, þeir hagnast á vaxtamun.  Það er þeim mun sem þeir geta lánað peninga frá sér á og því sem þeir "kaupa" peninga til sín á.

Vextir hér í Kanada eru ekki ósvipaðir og á Íslandi.  Neyslulán á kreditkortum eru algeng frá 18 til 23% og húsnæðislánavextir eru algengir frá 5.5 til 8.5% eftir eðli lána. Það er enginn verðtrygging. Þetta eru vextir  í landi þar sem verðbólgan á síðasta ári var eitthvað um 2.2%.

Ég horfði síðan á Kastljósið í gærkveldi (föstudag) og sá þar spyril sem talaði eins og allir hefðu yfirdrátt og varð hvumsa við þegar annar viðmælandi hans sagðist ekki vera með neinn yfirdrátt og hinn spurði á móti hvers vegna almenningur væri með yfirdrátt.

Ef til vill er það partur meinsins.  Allt of margir virðast líta á það sem sjálfsagðan hlut að að skulda, vera með yfirdrátt.  Og það sem meira er, þeir virðast líta á það sem óaðskiljanlegan hluta af tilverunni, þeir vilja lægri vexti, en virðast síður vinna í því að losa sig við yfirdráttinn.

Það er auðvelt fyrir stjórnmálamenn að segja að vextir séu of háir, það fellur í kramið hjá kjósendum, enda þeir sem skulda að öllum líkindum mun fleiri en þeir sem eiga fé á vöxtum.  Fleiri atkvæði.

En þó að ég hafi oft sagt að vextir séu ekki óeðlilega háir á Íslandi er það ekki það sama og vera þeirrar skoðunar að vextir megi ekki vera lægri á Íslandi, eða að bankarnir séu vængjaðir englar.

Ég hef áður ritað um að lántökugjöld séu ógnarhá á Íslandi, og í raun ekkert annað en forvextir.  Þegar lántöku- og stimpilgjöld eru lögð saman geta þau í raun gert það að verkum að það borgar sig ekki að taka nýtt lán og greiða upp eldri, þó að töluvert betri vaxtakjör bjóðist.  Uppgreiðslugjöld virka að sjálfsögðu á sama máta, en það getur þó borgað sig að taka lán með slíkum gjöldum, ef verulega betri vextir bjóðast.

Stimpilgjöld eru á ábyrgð hins opinbera og það hlýtur að vera krafa að þau verði felld niður hið allra fyrsta.

Það er einnig þörf á því að athuga þjónustugjöld.  Það er til dæmis umhugsunarvert hvers vegna það er ókeypis fyrir neytandann að nota kreditkort en ekki debitkort.  Það er umhugsunarvert hvers vegna %prósentugjald leggst á söluaðilann þegar debitkort eru notuð (kostar það meira að færa 100.000 á milli reikninga en 10.000?).  Það er umhugsunarvert hvers vegna posakerfið, sem hlýtur að spara og einfalda stórlega í bankakerfinu, kostar notendur þess svona mikið fé, þegar það kostar ekkert að vera með peningaseðla. 

Það er einnig þörf á að huga að Reiknistofnun bankanna, sem er líklega hjartað í Íslenskri bankastarfsemi, þ.e.a.s. innanlands.  Það þarf að vera skýrt að hver sá nýr aðili sem fær leyfi til starfrækslu banka á Íslandi eigi rétt á þjónustu og eignaraðild að Reiknistofnuninni, því eftir því sem mér er sagt, er enginn vegur að starfrækja bankastofnun í samkeppni á Íslandi án þess að eiga greiðan aðgang að kerfi stofnunarinnar.

Það er að mínu mati skrum að segja að vextir séu alltof háir á Íslandi.  Hið rétta er að verðbólga er of há á Íslandi, verðbólgan gerir það að verkum að stýrivextir eru of háir á Íslandi og að höfuðstóll lána bólgnar út. 

Húsnæðisvextir eru í kringum 5% á Íslandi, og þætti líklega fæstum ofrausn ef verðbólgan væri hófleg.  Það er ekkert undarlegt þó að vextir á eyðslulánum, s.s. yfirdrætti séu háir, slíkt er á engan hátt óeðlilegt. 

 Hitt er svo líka þarft að taka í reikningin, að stimpilgjöld og lántökugjöld, geta gert yfirdráttarlán ákaflega hagstæð, ef þörf er á láni í skamman tíma, því slíkir "forvextir" skekkja myndina og hamla samkeppni.  En yfirdráttarvextir eru (eða voru ekki upphaflega) hugsaðir sem lán til lengri tíma.

Viðskiptaráðherra: vextir óeðlilega og hættulega háir

Húsbruni

Nóttin var því miður  viðburðarík og óskemmtileg hér að Bjórá.  Það er skömm frá því að segja, en ég hafði dottað fyrir framan sjónvarpið, konan og börnin fyrir löngu komin í rúmið þegar dyrabjöllunni var hringt af mikilli ákefð.

Þegar ég lyfti gardínunni frá sá ég nágranna okkar standa þar klæðalítinn úti fyrir.  Þegar ég opnaði bað hann mig óðamála að hringja á slökkviliðið sem ég gerði sem fljótast ég gat.  Þeir voru mættir eftir örfáar mínútur.

Sem betur fer hafði hann verið einn í húsinu, en stóð þarna í forstofunni hjá mér, berfættur og klæðlítill.  En óskaddaður.

Klukkan var rétt ríflega 1.

Það er vægt til orða tekið ömurlegt að horfa á hús nágranna síns brenna.  En það er ómögulegt að setja sig í spor þess sem horfir á eigur sínar verða eldinum að bráð.  Að eiga ekkert eftir nema bol og þunnar buxur.

Slökkviliðið mætti með mikinn mannskap, tól og tæki, tugur slökkvibíla fyllti götuna, rafmagnið var tekið af næsta nágrenni.  Ég sat inni í myrkrinu og horfði á húsið handan götunnar verða eldinum að bráð.

Þegar ég hafði lánað nágrannanum buxur, ullarsokka, peysur og úlpu var ekkert meira að gera.  Jú, ég gaukaði að honum hálfum vískípela sem ég átti.

En svona atburðir fá mann til að hugsa.  Er ég búinn að setja upp nógu marga reykskynjara, ætti ég að bæta við slökkvitækjum?  Hvað er innbúið mikils virði, þarf ég að hækka tryggingarupphæðina?

Get ég gert eitthvað meira til að auka öryggi mitt og minna?

Eldsvoði kemur okkur ávallt að óvörum, eyðileggingarmátturinn og ógnin er gríðarleg.  Í kvöld fór vel, það varð ekkert manntjón.  Eignatjónið er þó gríðarlegt, sumt má bæta annað ekki, eins og gengur.

Nú er rafmagnið stuttu komið aftur, en það er erfitt að fara að sofa.  Slökkviliðið er búið að slökkva eldinn, hluta af þeim farinn.  Eftir situr húsið, lítið nema skelin, með svartar tóftir þar sem gluggarnir voru.

Nágranninn er farinn heim með föður sínum.  Konan er farin aftur að sofa, börnin vöknuðu sem betur fer ekki.

En ég sit hér og hugsa.

 

Frjálslyndar orðskýringar

Það hafa ýmsir velt því fyrir sér á undanförnum árum í hverju meint frjálslyndi Frjálslynda flokksins fælist, þar sem margir hafa viljað meina að þess gætti ekki um of í framgöngu þingmanna flokksins.

Nú virðist vera að koma á daginn að frjálslyndið er hvað sterkast í orðskýringum og kosningum (til varaformanns).

Tekist á um hryðjuverkamenn á þingi

Geitur framleiða mjólk

Það er alltaf ánægjulegt að sjá þegar bændur fara nýjar (eða taka í raun upp gamlar) leiðir til að auka fjölbreytni framleiðslu sinnar og þjóna markaðnum betur. 

Geitamjólk er afbragðs afurð og fæst í verslunum hér í Kanada, þó ekki ógerilsneydd, og keyptum við geitamjólk handa Foringjanum fyrst eftir að móðurmjólkinni sleppti og kunni hann vel að meta.

En ég held að það sé víðast um veröldina sem gilda ströng höft og reglugerðir um matvælaframleiðslu og víða er það sem bændur þurfa að berjast harðri baráttu til að geta haldið áfram að framleiða vörur sem framleiddar hafa verið svo öldum skiptir, t.d. osta.

Það hefur ekki síst verið innan ESB sem reglugerðafarganið hefur verið að sliga bændur og hafa margir bændur og svokallaðir "artisan" frameiðendur lent í vandræðum í baráttu sinni við kerfið.  Það hafa verið búin til einhver göt fyrir "traditional producers" en margir smáframleiðendur hafa átt í erfiðleikum með að uppfylla strangar reglugerðir (og borga fyrir eftirlit með sjálfum sér) og hafa gefist upp.´

Líklega eru það því bæði Íslenskar reglur og "systur" þeirra ættaðar frá Evrópska efnahagssvæðinu sem koma í veg fyrir það að litlir framleiðendur eins og Jóhanna fari af stað, en það væri gaman ef einhver sem veit meira setti hér inn athugasemdir.

P.S.  Það getur vel verið að það sé rétt að segja að dýr framleiði mjólk, en einhvern veginn finnst mér það ekki hljóma vel.  Persónulega finnst mér t.d. kýr ekki framleiða mjólk, heldur kemur mjólkin úr kúnum.  Að tala um afurðaframleiðslu dýra er eitthvað svo skratti "verksmiðjulegt" að mér finnst það ekki eiga við, alla vegna ekki í þessu tilviki.

Geitaostur framleiddur í Búðardal

Maðurinn sem féll til jarðar (úr 12.000 feta hæð)

Við kölluðum þá oft í gríni bakpokaskríl. Þannig töluðum við um fallhlífarstökkvarana þegar ég var í sviffluginu í gamla daga.  Sjálfur hef ég aldrei stokkið í fallhlíf, tók þó nokkur teygjustökk í "den".  Það er skrýtin tilfinning að sjá jörðina koma æðandi á móti sér.

En það er ábyggilega ekkert grín að lenda í því að fallhlífin opnist ekki og varafallhlífin virki ekki, og sjá jörðina æða á móti sér á u.þ.b. 130 km hraða.

En jafn ótrúlega og það hljómar þá er lifði Michael Holmes það af.  Hann lenti í berjarunna og slapp með ótrúlega lítil meiðsli.

Það má lesa viðtal við Michael í The Mail On Sunday, og hér má sjá myndbandsupptöku sem hann tók á leiðinni. 

Ótrúlegt en satt.

Ef það kemur vinstra vor

Ég var sem oftar að þvælast um vefinn, meðal annars hér á blessuðu Moggablogginu og fór eins og oft áður inn á bloggið hjá Hrafni Jökulssyni, las þar blog um hugsanlegt vinstra vor.

Get ekki sagt að mér líki tilhugsunin, en sú hugsun fæddi þó af sér þessa stöku:

Ef það kemur vinstra vor
varla kætast gumar.
Víst mun þurfa seiglu og þor
því aldrei kemur sumar.

Bölbænir Steingríms

Ég get ekki neitað því að ég hálfhló þegar ég las þessa frétt.

Það er reyndar alveg rétt að það er ekki til eftirbreytni að kalla bölbænir eða níðyrði að mönnum, hvort sem þeir eru í ræðustól á Alþingi eða annars staðar.  Það er ekki góðra manna siður að hrópa að þeim sem eru að tala.

Hins vegar get ég ekki séð að hinn kristni siður eigi að njóta neinna forréttinda fram yfir aðra siði á Alþingi og því get ég ekki séð að blótsyrði séu neitt verri en venjuleg frammíköll, sem eru auðvitað ekki til fyrirmyndar.

En það er reyndar talsvert algengt að mönnum þyki  betur talað, því stóryrtari og orðljótari sem talsmátinn er.  Þar er ég reyndar algerlega ósammála og þykir talsmátinn oftast segja meira um þann sem notar hann, heldur en þann sem hann er hafður um.

En svo má líka velta því fyrir sér hvort að bölbænir Steingríms hrífi, alla vegna hvað framsóknarmenn varðar, því fylgi þeirra virðist skreppa saman eins lúin blaðra.

Kvartað yfir blótsyrðum í þingsal Alþingis

Af fjármagnstekjuskatti, lífeyrisgreiðslum og skattalækkunum

Þeir sem hafa lesið þetta blogg reglulega vita að ég hef fjallað hér nokkuð oft um fjármagnstekjuskatt og jafnan varað við þeim hugmyndum að hækka hann til jafns við skatta á launatekjur.

Að vísu er rétt að taka það fram að mér væri í sjálfu sér ósárt um að þessir tveir skattar væru jafnháir, en þá einvörðungu ef tekjuskatturinn væri lækkaður niður í 10%.

Síðan sá ég þegar ég var að þvælast hér um blessað moggabloggið og leit á síðu Eyglóar Harðardóttur framsóknarkonu, að Morgunblaðið mun víst hafa verið að senda forsætisráðherra tóninn, og skamm hann fyrir tal um skattalækkanir og talar um að það eigi að skattleggja greiðslur úr lífeyrissjóðum með sama hætti og fjármagnstekjur.  Í það minnsta verðbótahlutann.

Það þarf ekki að koma neinum á óvart að framsóknarkonan og Morgunblaðið virðast vera sammála að þessu leiti.

Nú er að sjálfsögðu öllum frjálst að hafa þá skoðun að það beri að hygla þeim sem fá lífeyrisgreiðslur umfram aðra skattgreiðendur, en að segja að verðbætur á lífeyrisgreiðslur og verðbætur á hefðbundin sparnað, séu sambærilegar er auðvitað út í hött.

Hafi hlutirnir ekki breyst þeim mun meira frá því að ég flutti frá Íslandi, þá eru greiðslur í lífeyrissjóð ekki skattskyldar.  Skattgreiðslu á þeim er frestað uns byrjað er að greiða þær út. 

Sparnaður fólks er hins vegar almennt fé sem búið er að greiða skatt af.  Í því liggur munurinn.

Því má segja að þegar lífeyrisþegar greiða skatt af hvorutveggja höfuðstól og verðbótum, séu þeir að greiða skatt af sambærilegri upphæð og þeir drógu frá skattgreiðslu áður.

Það mætti hins vegar með skynsamlegri rökum halda því fram að ávöxtunin ætti aðeins að bera 10% skatt, þar sem þar er um fjármagnstekjur að ræða.  Hins vegar ber sömuleiðis að líta á það að ávöxtunin kemur af ósköttuðu fé.

Það sjá hins vegar flestir að ef ávöxtun á sparifé væri skattlögð sem launatekjur í dag, væri hvatinn til sparnaður enginn.

Ef 1 milljón er á sparisjóðsbók með 13% vöxtum, eru borgaðir út 130.000 í vexti í árslok.  Ef við reiknum með að verðbólgan sé 7% eru raunvextir 60.000.  Ef við reiknum svo með 37% skattlagningu á 130.000, heldi sparifjáreigandinn eftir 11.900.  Hið opinbera fengi 48.100 til sín.

Ég held að flestir geti verið sammála um að það er frekar ástæða til að hvetja til sparnaðar á Íslandi heldur en hitt.

En sem betur fer hafa Íslendingar (í það minnsta enn  sem komið er) lágan fjármagnstekjuskatt, en að sama skapi hafa tekjurnar af honum aukist með hverju árinu.

En ég hef áður sagt að það sé "ódýrt" að ráðast alltaf á hina "illu fjármagnseigendur" og tala um hækkun fjármagnstekjuskatts.  Það kemur mér ekkert sérstaklega á óvart að slíkt tal komi frá vinstri mönnum og Framsóknarflokknum.  Það kemur mér í sjálfu sér ekkert sérstaklega á óvart, en þó finnst mér það til marks um almenna afturför að Morgunblaðið prediki slíka "eignaupptöku".

 

Til hamingju KSÍ

Ég verð nú reyndar að viðurkenna að mér var nokk sama hvern fulltrúar á þingi KSÍ myndu velja til forystu.  En ég er samt þeirrar skoðunar að þeir hafi valið rétt.

Fólk velur sér fulltrúa sem það treystir, ekki þann sem virðist hafa annan málstað heldur en samtökin sjálf.

Rakst á blog núna áðan sem mér fannst segja þetta skratti vel, líklega betur heldur en ég hefði gert það.  Tékkið á því.

Þar segir m.a.:

"Í stað þess að feministanir ryðjist nú fram á ritvöllin og styðji Höllu vil ég skora á þær að koma að vinna innan félaganna, vinna sig þannig upp.  Ég veit t.d. að staða formanns meistaraflokksráðs kvennahandbolta hjá Val er laus fyrir næsta tímabil.  Ég veit líka að Eva, sem er í mfl.ráði kvenna í fótboltanum, myndi þiggja hvaða hjálp sem er.  Sóley, Guðríður og þið sem hafið skrifað hvað mest, nú er tækifærið.  Ef þið hafið raunverulegan áhuga þá hlýtur einhver ykkar að bjóða sig fram til að vinna fyrir okkur stelpurnar í Val."

Þetta er nefnilega að ég tel málið, það þarf að vinna svona mál í gegnum "grasrótina".  Það vantar fólk til starfa í íþróttahreyfingunni um allt land.  Það er ekki erfitt að komast þar að.  Það er algengara að leitað sé að fólki heldur en að það sé kosið um fólk.

Þetta þekki ég af eigin raun, það er oft svo erfitt að fá fólk til að starfa í stjórnum, að það hefur jafnvel verið leitað til jafn óíþróttalegs manns og mín, og ég beðinn um að starfa í stjórn íþróttadeildar.  Sem ég reyndar, af minni alkunnu leti, hafnaði.  En ég starfaði þó fyrir deildina einn vetur í sjálfboðavinnu.

Þetta er málið, íþróttahreyfingin snýst ekki eingöngu um toppstörfin, það er hundruðir möguleikar til að setja mark sitt á hana.  Vonandi flykkjast allir þeir sem þykir ástæða til að "hrista upp" í hreyfingunni og bjóða fram krafta sína, möguleikarnir eru ótæmandi.

Ef svo yrði, væri íþróttahreyfingin sterkari en fyrr, og án efa kæmi fljótlega að því að frambjóðendur sem vilja breytingar fengju fleiri en 3 atkvæði.

P.S.  Verð að bæta þessu við.  Það hefur mikið verið notað í umræðunni um jafnréttismál innan KSÍ að kvennalandsliðið standi mun ofar á alheims styrkleikalista heldur en karlalandsliðið og það sýni að kvennalandsliðið sé miklu betra. 

Það er vissulega ekki hægt að neita þessu, enda styrkleikalistarnir óvéfengjanleg plögg ef svo má að orði komast. 

En það má líka nota þessa staðreynd til að halda því fram að þetta sýni hvað mikið betur sé búið að kvennaknattspyrnu á Íslandi en víðast hvar um heiminn, mörg lönd sýna henni því miður lítinn sem engan áhuga.

 

 

Að læra Íslensku á 7 dögum - Brainman

Kunningjar okkar sem komu hér í heimsókn fóru að segja mér frá heimildarmynd sem þau höfðu nýverið séð, Brainman.  Það sem meðal annars vakti athygli þeirra í myndinni var að í myndinni lærir Daniel Tammet Íslensku á 7 dögum er eftir þann tíma spurður spjörunum úr í Íslensku sjónvarpi, Kastljósinu nánar tiltekið.

Þau hlógu og sögðu að hreimurinn hjá Íslenska sjónvarpsfólkinu hefði verið nákvæmlega sami hreimurinn og hjá mér.   Í stað þess að fyrtast yfir þessu hreimtali, fylltist ég löngun til að sjá þessa mynd og tókst að verða mér út um upptöku.

En Brainman er heimildarmynd um Daniel Tammet, sem er "savant", sem líklega væri þýtt sem "ofviti" yfir á Íslensku.

En það var hreint ótrúlegt að horfa á myndina.  Daniel reiknar og þylur upp tölur sem venjulegt fólk á í erfiðleikum með að lesa upp.  Honum tekst að læra Íslensku og spjalla við þá Kastljós kappa svo að undravert er.  Það er hreint undravert að horfa á hann og það sem meira er, þá hefur hann ágætis samskipta eða "sósial" hæfileika.

Ég veit ekki hvort að Brainman hefur verið sýnd í Íslensku sjónvarpi, en þetta er mynd sem ég mæli með og hvet alla til að sjá.

Þess má svo geta hér að lokum að bók um ævi Daniels er stuttu komin út og heitir Born on a Blue Day: Inside the Extraordinary Mind of an Autistic Savant