Hvenær er komið nóg?

Það má til sanns vegar færar að Grikkjum hefur blætt nóg. Ástandið þar er hörmulegt. Hundruðir þúsunda eiga ekki rétt á grunn heilbrigðisþjónustu og berjast dag frá degi til að eiga í sig á á.

Það er líklega einsdæmi að stór hluti íbúa ríkis sem er talað um sem "vestrænt" og "þróað" þurfi að reiða sig á heilbrigðisþjónustu samtaka s.s. Lækna án landamæra.

En svo er þó komið í Grikklandi eftir 5 ár af efnahagsáætlanir og -aðstoð Evrópusambandsins, Seðlabanka Eurosvæðisins og Alþjóða gjaldeyrissjóðsins.

Opinberar skuldir og atvinnuleysi eru í hæstu hæðum og segja má að Grikkland sé í síst betri stöðu en þegar "Þríeykið" kom því til aðstoðar. Margir vilja meina að best hefði verið  fyrir Grikki að greiðslufall hefði átt sér stað þá strax.

Það er stór vafi á því hvort að það hefði ekki verið betra fyrir Grikki, en það er enginn vafi á því að slíkt hefði komið sér hræðilega fyrir Eurosvæðið, og mun verr en greiðslufall myndi gera nú.

Að vissu marki má því segja að Grikklandi hafi verið neitað um besta kostinn, til að hjálpa Eurosvæðinu (það má að hluta til sömuleiðis segja um Írland).

En það breytir því ekki að Grikkland skuldar Evrópusambandinu, Seðlabanka Eurosvæðisins og Alþjóða gjaldeyrissjóðnum risavaxnar fjárhæðir sem forystumenn þess samþykktu að taka að láni.

Og þó að "Troikunni" beri vissulega að virða lýðræðislegar niðurstöður kosninga í Grikklandi (eins og þarlend stjórnvöld hafa oft minnt á), geta Grikkir ekki kosið um að skuldunautar þeirra eigi að gefa þeim eftir háar fjárhæðir, eða að gefa þeim meira fé.

Það er og verður ákvörðun skuldareigendanna.

En atburðarásin og ranghalar hennar eru með þeim ósköpum að að það er vonum seinna að Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn hafi ákveðið að kalla samningamenn sína heim.

Það er auðvelt að halda því fram að sjóðurinn hafi sett verulega niður með því að taka þátt í þessu samkrulli með "Sambandinu" og Seðlabanka Eurosvæðins, enda voru verulega skiptar skoðanir, bæði á meðal stjórnarmanna og starsmanna sjóðsins um hvort að áætlunin sem samþykkt var, ætti möguleika á því að standast.

Nú sjá flestir að svo var ekki, og er það sjóðnum all nokkurt álitshnekkir að Evrópusambandslöndin hafi náð að keyra sitt fram. Það vekur enn upp spurningar um óeðlileg áhrif Evrópuríkja í stjórn sjóðsins og getur því ekki talist óeðlilegt að önnur ríki vilji koma á fót öðrum valkostum. Það er því allt eins líklegt að "Gríska ævintýrið" eigi eftir að reynast Alþjóða gjaldeyrissjóðnum dýrt, til lengri tíma litið.

En hvernig endar þetta allt saman? Og verður það vel eða illa?

Það veit líklega enginn, þó að framhaldið verði án nokkurs vafa Grikkjum erfitt og þeirra bíði frekari hörmungar og niðurlæging.

Hversu miklir erfiðleikar Eurosvæðisins yrðu, ef Grikkland fer úr myntsamstarfinu er erfitt að sjá fyrir, enda ekki gert ráð fyrir slíkum möguleikum. En ljóst er að orðspor og álit þess myndi bíða enn frekari hnekki en orðið er.

En ég held að flestir geti verið sammála um að það er löngu tímabært að leiða málið til lykta, hvort sem að niðurstaðan verður áframhaldandi vera Grikklands á Eurosvæðinu, eða að þeir taki upp eigin gjaldmiðil.

Áframhaldandi hökt, frá neyðarfundi til neyðarfundar, með eilífum "plástrum" og "límbandsreddingum", gerir engum gott, ekki Eurosvæðinu, ekki Evrópusambandinu og allra síst Grikklandi.

En vandræðagangurinn sýnir hve ákvarðanatökur innan "Sambandsins" eru erfiðar, flóknar og seinvirkar.

Fresta þarf ákvörðunum um hitt og þetta, vegna þess að kosningar eru framundan í einhverju aðildarlandanna (og ákvarðanir því líklegar til að hafa áhrif á þær) og svo eru jafnvel nýir menn komnir að borðinu.

Að meðaltali eru líklega 7 kosningar í "Sambandsríkjunum" á hverju ári.

Enn og aftur er rétt að minna á að í slíkar aðstæður er auðveldara að koma sér í en úr.

 

P.S. Mér þykir það nokkuð merkilegt að lesa það á mbl.is að PAME séu "viðskiptasamtök". Ég hef ekki getað skilið það öðrvísi en að PAME séu róttæk (herská) kommúnísk verkalýðssamtök í Grikklandi.

 

 

„Grikkjum hefur blætt nóg“

Athugasemdir

[Wilfred (IP-tala skráð) 12.6.2015 kl. 14:27]

Er ekki lágmark að þeir samþykki að innleiða almennilegt skattkerfi þarna og standi undir sjálfum sér að einhverju leiti í stað þess að láta skattgreiðendur í hinum ESB löndunum (aðallega þýskalandi) taka á sig óráðsýjuna sem hefur fengið að grassera þarna frá örófi alda.

En þeir vilja ekki breyta neinu heldur fá að halda áfram þar sem frá var horfið eftir að skuldir hafa verið þurrkaðar út!

Norðmenn buðust til að innleiða hjá þeim skilverka skattkerfið sitt (þá er ég ekki að tala um skattprósentuna, bara kerfið) en nei það hugnaðist þeim ekki þeir vilja fá að velta sér afram í sýnu gjörspillta kerfi.

[G. Tómas Gunnarsson, 12.6.2015 kl. 14:44]

@Wilfred Þakka þér fyrir þetta. Vissulega má segja að löngu tímabært sé að Grikkir komi sér upp góðu og skilvirku skattkerfi. Það má reyndar velta því fyrir sér hvernig land hefur getað verið svo lengi í "Sambandinu" og á Eurosvæðinu án þess að svo sé. Það stemmir alla vegna ekki við það sem smargir "Sambandsinnarnir" vilja meina að "Sambandið" og euroið stuðli að samræmi og dragi úr spillingu.

Tilboð Norðmanna þekki ég ekki, en vissulega merkilegt ef slíkt tilboð hefur komið frá landi utan "Sambandsins".

Jafn merkilegt og það er, þá er það fyrst og fremst ávkörðun Evrópusambandsins og Seðlabanka Eurosvæðins að velta hinni Grísku óráðsíu yfir á skattgreiðendur í "Sambandinu" (að stærstum hluta Þýska eins og þú réttilega segir, en einnig bera Franskir, Ítalskir og  Spænskir stóra hluta).

Því hefði Grikkland farið í greiðslufall 2010, hefðu það aðallega verið bankar í einkaeigu sem hefðu borið skellinn.  Að vísu í Þýskalandi og Frakklandi að stórum hluta, þannig að spurning ehfði verið hvar tapið hefði endað.

En það eru vissulega skiptar skoðanir um hverjum var bjargað.

[Hrólfur Þ Hraundal, 12.6.2015 kl. 19:46]

Wilfred,  hvað eru það margar aldir síðan Grikkir gengu í Evrópusambandið?

 Væntanlega hafa þeir staðist inngöngu álagspróf sambandsins, sem ætlaði þar í frá að tryggja þeirra hag, eða hefur það ekki hljómað þannig frá sambandssinnum?

Einasta skinsamlega bjargráð Grikkja er að losa sig úr þessu ráðstjórnar sambandi sem snarast og best hefði verið að þeir hefðu gert það um leið og viðvörunarljósin kviknuðu.

En þannig er að ærlegt fólk hlustar á og leitar að rökum á meðan öfugmæla fláráðir leita leiða til að leiða í villur með sama hætti og frægir stríðsherrar nytu sér til framdráttar.    

[Snorri Hansson, 13.6.2015 kl. 04:43]

Ég hef skilið það þannig aðokkrum árum fyrir fjármálahrunið 2008 hafi verið gefin yfirlýsing um að öll aðildarríki ESB hafi sama  greiðslumat og sömu vexti á lánum . Leiðréttið mig ef þið vitið betur,

Þá var það aðeins  ráðamanna fátæku og  þurfandi aðildarríkja hvað þau  -þurfi – mikið?

Og bankamanna  að lána.  Sem sagt mjög einfallt og þægilegt.

 Á þessum tíma tilkynnti mér maður að hann væri orðin ákafur stuðningsmaður ESB.  Ástæðan var sú að hann var að koma frá Írlandi og hann væri dolfallinn yfir glæsilegum vegum sem ESB væri að leggja fyrir Írland !

Eftir hrunið dundi á okkur íslendingum háðið og gálgahúmorrinn,ja  sem við að sumu leiti áttum auðvitað skilið, en þeir sem spörkuðu mest í okkur voru þær þjóðir sem við höfðum talið okkur nánastar.

Framkoman við Grikki  fór algjörlega úr böndunum og það er ekkert lát á. Það má jafna þessari framkomu við að 27 (manns)  sparki í einn liggjandi. Þeir sem lánuðu fátækri  þjóð alltof mikið

bera engan hlut af ábyrgðinni, en sína sífellt meiri óbilgirni. Atvinnuleysið bjargarleysið og fátæktin

er fyrir neðan allar hellur.  Og það er orðin aðalvangavelta heimsins hvort næsta greiðsla fæst greidd

á réttum degi eða ekki og hvað með þá næstu?     Hreinlega viðbjóðsleg framkoma.  

[G. Tómas Gunnarsson, 13.6.2015 kl. 06:48]

@Hrólfur Þakka þér fyrir þetta. Að mörgu leiti hefur þú rétt fyrir þér, að best væri fyrir Grikki að taka upp eigin gjaldmiðil, til lengri tíma litið. En það yrði erfitt og efnahagurinn myndi taka djúpa dýfu. Ef vel væri haldið á spöðunum (sem alls ekki er gefið) þyrfti hún þó líklega ekki að vara mjög lengi, áður en ástandið færi að síga upp á við.

En það er annað að skipta um gjaldmiðil í þokklalega góðu árferði, en þegar allt er komið í kaldakol og Seðlabankinn er fjandsamlegur og er einn helsti erlendi lánadrottinn.

Enn og aftur er nauðsynlegt að hafa í huga að í slíka stöðu er auðveldara að koma sér í, en úr.

@Snorri Þakka þér fyrir þetta. Án þess að ég ætli að fullyrða um það, rekur mig ekki minni til þess að slík yfirlýsinga hafi nokkru sinni verið gefin út.

Og ef ég man rétt var til dæmis alltaf munur á vöxtum á skuldabréfum Gríska ríkisins og þess Þýska.

En hann var óeðlilega lítill, og Grikkjum bauðst í raun óeðlilega lágiri vextir. En þó að segja megi að euro sé jafngilt euro, er skuldari ekki sama og skuldari ef svo má að orði komast.

En þó að slíkur tími komi næsta örugglega aldrei aftur, er þetta samt sem áður eitt af því sem margir líta á sem "sölupunkt" fyrir "Sambandið", að sömu vextir yrðu á Íslandi og eru t.d. í Þýskalandi. En afar ólíklegt er að slíkt yrði nokkurn tíma, þó að vissulega megi færa rök fyrir því að vextir á Íslandi yrðu lægri en þeir eru nú.

En það voru stýrivextir sem voru auðvitað þeir sömu allsstaðar, þó aðeins á Eurosvæðinu, en að sjálfsögðu ekki í "Sambandinu" sem heild.

Þeir eru að sjálfsögðu ákvarðaðir í Seðlabanka svæðisins og taka eðlilega mest tillit til ástandsins í stærstu hagkerfunum (t.d. Þýskalandi).

á þennslutímunum voru þeir hins vegar í raun neikvæðir í löndum eins Írlandi og Spáni, og kynntu upp gríðarlegar bólur, ekki síst á húsnæðismarkaði.

Þeir sem lánuðu Grikklandi alltof mikið, urðu að sætta sig við "klippingu" 2012, en sluppu þrátt fyrir það í raun mikið betur frá málinu en þeir áttu skilið. Skattgreiðendur í "Sambandinu" voru látnir taka á sig ábyrgðinga og almenningur í Grikklandi endurgreiðsluna. Þó er að segja má öllum ljóst að Grikkland ræður ekki við að borga skuldir sínar, en í flestum "Sambandslöndum" er það tabú að segja slíkt.

En það breytir því heldur ekki að Grikkir þurfa að taka ærlega til hendinni, og í raun umbylta strúktúrnum hjá sér. En síðustu 5 ár hafa sýnt fram á að það þarf að finna aðra leið en áætlanir "Sambandsins", Seðlabanka Eurosvæðisins og Alþjóða gjaldeyrissjóðsins hafa hljóðað upp á.

Það er vert að hafa í huga að AGS hefur að ég tel alltaf ráðlagt gengisfellingu/sig við slíkar aðstæður, en sú leið er auðvitað ekki opin þjóðum með euro.

"Innri gengisfelling" er vissulega til, en er erfið í framkvæmd og líklega næsta ómöguleg í Grikklandi (og fleiri löndum) eins og dæmið í raun sýnir.

En umfram allt held ég að það verði að leiða dæmið til lykta, því höktið fram og aftur um blindgötuna, hefur þegar kostað alla of mikið, ekki síst Grískan almenning.

[Kristján G. Arngrímsson, 14.6.2015 kl. 12:20]

Vandi Grikklands er heimatilbúinn. Með því að fá aðild að ESB (á mjög umdeilanlegum forsendum, að ekki sé sagt undarlegum) hefðu þeir getað aðlagað sig sæmilega skynsamlegum þjóðfélagsháttum sem byggjast á jöfnuði, en nei, þeir héldu áfram með spillingarkerfið sitt sem byggist á því að hver og einn hugsi eingöngu um eigin hag. Þess vegna er nú réttast að reka þá úr ESB og láta þá bara sigla sinn spillta sjó. ESB er betur komið án þeirra. (Og ég held reyndar að ESB sé líka betur komið án Íslands.)

[G. Tómas Gunnarsson, 15.6.2015 kl. 18:39]

@Kristján Þakka þér fyrir þetta. Að vissu marki er vandi Grikkja auðvitað heimatilbúinn. Þeir hafa haldið illa á sínum málum og hefðu betur sleppt því að sækjast eftir aðild að euroinu.

Það er rétt hjá þér.

En, það verður líka að líta til þess að Grikkir "tóku" sér ekki aðild að "Sambandinu", eða hvað þá euroinu, þeim var veitt hún. Af Evrópusambandinu og Eurosvæðinu, eða hvað við kjósum að kalla það.

Og þangað fær enginn að fara inn nema að uppfylla "ströng" skilyrði, eða hvað?

Hvaða skilaboð sendi Eurosvæðið til umheimsins og lánastofnana þegar það hleypti Grikklandi þangað inn?

Hvers vegna var Grikkland ekki látið fara í greiðslufall þegar árið 2010, eða í síðasta lagi 2012? 

Og hvers vegna voru skattgreiðendur í "Sambandinu" látnir taka yfir skuldir Grikklands?

Hverjum var bjargað?

Og hvers vegna lýsir Draghi, seðlabankastjóri Seðlabanka Eurosvæðisins, euroinu sem "hálf kláraðri byggingu"?