#Töfralausnin: Hvað var sagt um euroið í kringum síðustu aldamót? Við verðum enn á ný mest hataða þjóð í Evrópu

Það eru margir sem láta eins og að núverandi ástand á Eurosvæðinu komi verulega á óvart. Og eflaust er það tilfellið með marga sem engan gaum hafa gefið þeim gagnrýnisröddum sem fylgt hafa euroinu, frá byrjun.

En það þýðir ekki að margir hafi sagt nokkurn veginn fyrir um hvernig þróun Eurosvæðisins hefur verið.

Reyndar eru sumir spádómarnir sem settir voru fram á þeim tíma sem euroið var á hugmyndastigi, ótrúlega líkir því ástandi sem er staðreynd í dag.

1997 sagði Arnulf Baring:

They will say that we are subsidizing scroungers, lounging in cafés on the Mediterranean beaches. Monetary union, in the end, will result in a gigantic blackmailing operation. When we Germans demand monetary discipline, other countries will blame their financial woes on that same discipline, and by extension, on us. More, they will perceive us as a kind of economic policeman. We risk once again becoming the most hated in Europe. 

Breski hagfræðingurinn Wynne Godley skrifaði árið 1992:

What happens if a whole country—a potential ‘region’ in a fully integrated community—suffers a structural setback? So long as it is a sovereign state, it can devalue its currency. It can then trade successfully at full employment provided its people accept the necessary cut in their real incomes. With an economic and monetary union, this recourse is obviously barred, and its prospect is grave indeed unless federal budgeting arrangements are made which fulfil a redistributive role. ... If a country or region has no power to devalue, and if it is not the beneficiary of a system of fiscal equalisation, then there is nothing to stop it suffering a process of cumulative and terminal decline leading, in the end, to emigration as the only alternative to poverty or starvation.

Árið 2002, skrifaði Bandaríski hagfræðingurinn Stephanie Bell Kelton:

Countries that wish to compete for benchmark status, or to improve the terms on which they borrow, will have an incentive to reduce fiscal deficits or strive for budget surpluses. In countries where this becomes the overriding policy objective, we should not be surprised to find relatively little attention paid to the stabilization of output and employment. In contrast, countries that attempt to eschew the principles of “sound” finance may find that they are unable to run large, counter-cyclical deficits, as lenders refuse to provide sufficient credit on desirable terms. Until something is done to enable member states to avert these financial constraints (e.g. political union and the establishment of a federal [EU] budget or the establishment of a new lending institution, designed to aid member states in pursuing a broad set of policy objectives), the prospects for stabilization in the Eurozone appear grim.

Þetta eru aðeins örfá af þeim varnaðarorðum sem hafa verið látin falla um euroið og uppbyggingu þess á undanförnum áratugum, og má auðveldlega finna á internetinu. Fréttastofan Bloomberg, tók saman 9 spásagnir, sem ég tók að hluta til að láni hér.

 

 

 

Athugasemdir

[Ásmundur (IP-tala skráð) 18.7.2015 kl. 11:04]

Margir hafa horn í síðu evrunnar. Þar á meðal eru Bandaríkjamenn sem óttast að hún eigi eftir að verða dollarnum yfirsterkari og taka við af honum sem helsti alþjóðlegi gjaldmiðillinn.

Bandaríkjamenn eru mestu þjóðrembur veraldar. Þar þykir það sjálfsagt að gera allt í þágu föðurlandsins. Jafnvel nóbelsverðlaunahafar víla ekki fyrir sér að níða evruna til varnar dollar.

Krugman boðaði að evran liði undir lok á ákveðnum tímapunti  fyrir fáeinum árum þó að aldrei stæði hún tæpt eins og gengi hennar var skýr vísbending um.

Bretar eru einnig andsnúnir evru enda veikir hún þeirra eigin gjaldmiðil. Svo eru auðvitað andstæðingar ESB á móti evru vegna þess að kostir hennar lokka þjóðir til sín.

Áróður af þessu tagi getur veikt gjaldmiðla alvarlega. Til þess er leikurinn gerður. En það er til vitnis um styrk evrunnar að áróðurinn hefur varla haft nokkur áhrif. Enn er gengi evrunnar sterkt gagnvart dollar.

Annars er evran nýtt fyrirbæri sem á eftir að þróast. Kannski var það heppilegt fyrir evruna að fá svona erfitt mál eins og Grikkland svona snemma. Glíman við Grikkland mun styrkja evruna.

Evruþjóðirnar mega ekki samþykkja skuldalækkun til handa Grikkjum. Það mun skapa fordæmi sem veldur upplausnarástandi sem að lokum mun leiða til endaloka evrunnar.

Ef evruþjóðirnar neyðast til að fallast á skuldalækkun má það ekki gerast fyrr en Grikkir eru komnir út úr evrusamstarfinu og jafnvel úr ESB.

[G. Tómas Gunnarsson, 18.7.2015 kl. 11:48]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það er að mínu mati barnalegt að halda því fram að Bandaríkjamenn séu á móti euroinu eða "Sambandinu". Hvoru tveggja er rangt.

Enda er það ekki síst fyrir þrýsting og aðstoð frá Bandaríkjunum sem að euroið stendur enn.

Hefði Bandaríski seðlabankinn ekki gert gjaldmiðilsskiptafsamninga við Evrópska seðlabanka, er mjög líklegt að fjármálakerfi Evrópulanda og þá mjög líkleg euroið með, hefði hrunið að hluta eða alveg.

Það er sömuleiðis að hluta til vegna þrýstings frá Bandaríkjastjórn sem Grikkland er enn á Eurosvæðinu.

Það er enda ekki síður Evrópskir hagfræðingar sem hafa spáð illa fyrir euroinu, nú síðast Daninn Lars Christiansen.

En sjálfsagt telur þú þetta allt "kanadindla" sem spúa út "Moggalygi". S

Þegar Bretar voru að ákveða hvort þeir ættu að taka upp euro eður ei, vantaði ekki heimsendaspárnar ef þeir stæðu utan þess. Bretland yrði útkjálki, flestum gleymdur, fyrirtæki myndy unnvörpum hverfa úr landi, fjármálageirinn myndi visna upp og pundið rýrna hratt að verðgildi.

Svona áróður þekkja Íslendingar vel, en ég hygg að Bretar séu vel sáttir (almennt séð) með pundið.

Euroið hefur misst dulítið frá upphafsgengi sínu gagnvart dollar, en mikið frá hæsta gengi.

En það er eðlilegt að gjaldmiðill endurspegli mismundi aðstæður á milli efnhagskerfa. Það er einmitt rót vandans á Eurosvæðinu að mörg lönd eru í raun með allt of sterkan gjaldmiðil en önnur of veikan.

Það er öllum (nema þér og hugsanlega örfáum öðrum "diehard" "Sambandssinnum", að Grikkland mun ekki borga skuldir sínar að fullu.

Spurningin er ekki hvort, heldur hvernig þær muni afskrifast.

Schauble kom reyndar með góða tillögu að mörgu leyti, að hjálps Grikklandi út úr euroinu, styrkja þá og halda þeim innan "Sambandsins". Það hefði getað verið góð millilending.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 18.7.2015 kl. 13:03]

Gengi evrunnar gagnvart USD er nú 27% hærra en það var í nóvember 2000. Gengið er enn hærra en gengi USD, en í upphafi var miðað við að það yrði á pari við gengi dollars. Þetta hlýtur að teljast góð frammistaða miðað við áróðurinn og það sem hefur gengið á í Grikklandi.

Afskipti Bandaríkjanna af málum evrunnar taka fyrst og fremst mið af að vernda eigin hag. Þó að þeir vilji evruna feiga eru þeir ekki tilbúnir til að greiða fyrir það hvaða verð sem er.

Lastu ekki síðasta innlegg mitt? Þar kemur skýrt fram að ég reikna með að Grikkir greiði ekki allar skuldir sínar en að ESB eigi alls ekki að afskrifa þær fyrr en Grikkir eru komnir út úr evrusamstarfinu.

Hitt er svo annað mál að ef Grikkir ráða til sín færustu sérfræðinga og vilja raunverulega standa við sínar skuldbindingar er það trúlega hægt og væri einnig hagkvæmast fyrir þá.

Þetta mun hins vegar mælast illa fyrir hjá Grikkjum, ESB-andstæðingum og lýðskrumurum. Grikkir verða sagðir hafa afsalað sér sjálfstæði sínu. Merkilegt, voru þeir ekki búnir að því með ESB-aðildinni?

Grikkjum er nú loks ljóst að í evrusamstarfinu komast þeir ekki upp með að greiða ekki neyðarlánsskuldir. Spurning hvaða áhrif sú vitneskja hefur á þá.

[G. Tómas Gunnarsson, 18.7.2015 kl. 13:38]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Euroið kom til sögunnar árið 1999, þá skráð á kringum 1.17 US$.

Það má vissulega finna lægstu punkta eða hæstu og reikna ris eða sig út frá þeim, en það er önnur saga.

Grikkland er það lítill hluti af efnhag Eurosvæðisins að hann hefur  ekki afgerandi áhrif á gengið, það er einmitt stór hluti af vanda Grikkja.

Þó að vissulega séu skiptar skoðanir í Bandaríkjunum eins og annars staðar, hafa óvíða fundist meiri hvatamenn að auknum samruna og samstarfi á meðal Evrópuþjóða en þar. Bandríkjamenn hafa alltaf viljað sterka Evrópu. En líklega hefðu þeir staðið öðruvísi að málunum, ef þeir hefðu ráðið, enda með reynslu af slíkri uppbyggingu.

Í síðasta innleggi þínu talaðir þú bæði í og úr, og sagðir m.a. að Euroþjóðirnar mættu ekki samþykkja skuldaniðurfellingu.

En það er í sjálfu sér engin önnur leið, bara spurning hvernig að henni er staðið.

Ég held eins og áður að best sé að vinna að útgöngu Grikkja, en ég held að það væri mjög tvíeggjað fyrir Euroríkin að krefjast þess að Grikkland fari úr "Sambandinu", (þó að ég sé þar fyrst og fremst að tala um pólítískar afleiðingar), þó að það geti verið ágætt lengri tíma markmið. En "Sambandsþjóðirnar" þurfa líka að huga að öryggismálum sínum, því það er ekki eins og utanríkis og öryggisstefna hjá "Sambandinu" hafi verið að "gera gott mót" upp á síðkastið.

Grikkir munu ekki borga skuldir sínar, innan eða utan euros. Það er flestum ljóst.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 18.7.2015 kl. 14:30]

Verð á evrunni í upphafi eins og alltaf ákvarðaðist af framboði og eftirspurn. Hún seldist á yfirgengi $1.17 en útgáfugengið var $1.0.

Fljótlega kom i ljós eins og oft vill verða að gengið var of hátt. Það lækkaði því fljótlega og fór langt niður fyrir $1. Þessa sveifla upp og  niður sýnir að sannvirði evrunnar hefur í upphafi verið nálægt einum dollar sem er lægra en núverandi gengi.

Bandaríkjamenn eru ekki á móti ESB. Þeir eru hins vegar á móti evrunni því að hún ógnar stöðu þeirra eigin gjaldmiðils. Það væri mikill léttir fyrir þá ef evrusamstarfið liði undir lok.

Það er eitt að samþykkja skuldaniðurfellingu evruríkis, annað að taka afleiðingum þess að skuldirnar fást ekki greiddar ef það verður reyndin eftir úrgöngu úr evrusamstarfinu.

Er það öruggt að Grikkir muni ekki greiða neyðarlánsskuldir sínar nú þegar þeim er loksins ljóst að í evrusamstarfinu komast þeir ekki upp með annað?

Hvernig geta þá Ítalir og Portúgalar greitt sínar skuldir sem eru með þyngri vaxtabyrði sem hlutfall af landsframleiðslu en skuldir Grikkja? Vaxtabyrði íslenska ríkisins er einnig miklu hærri á sama mælakvarða.

[G. Tómas Gunnarsson, 18.7.2015 kl. 16:35]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Útgáfugengi euros var 1:1 á móti ECU, en 1.1743 (ef ég man rétt) á móti US$. Í upphafi ársins 1999 steig euroið í 1.19 á móti dollar, en fór fljótlega að síga niður á við og varð 1:1 í einhvern tíma i lok ársins.

Það var síðan árið 2001 sem G7 ríkin gripu til neyðarráðstafana til að hífa gengi eurosins upp, en þá var það komið langt niður fyrir dollarann í verðgildi. Það þarf engan að undra að það var á þessum árum sem Þýskaland var "sjúki maðurinn í Evrópu".

Bandaríkin eru hvorki á móti "Sambandinu" eða euroinu, það er einfaldlega bábilja. Enda er það svo nú, að ríki heims keppast helst um að veikja gjaldmiðla sína.

Það færi enda svo, ef euroið brotnar upp, að myntis svo sem Þýska markið myndu fljótlega verða eftirsóttari en euroið sem "forðamynt". En það yrði gríðarlega erfitt fyrir Þýskaland og hin útflutningsdrifna efnahag þeirra.

En euroið hefur verið þetta 17 til 24% af forðagjaldeyri, en þegar best lét var Þýska markið með rétt ríflega 15%, ef ég man rétt.

Þegar flótti úr euroi var hvað mestur (ekki þó úr "forðamynt" heldur aðrir aðilar), var það enda ekki síst myntir eins og Svissneski frankinn, Sænska krónan og sú Danska sem lentu í vandræðum vegna hugsnalegrar lyftingar.

Staðreyndin er sú að Ítalía og Portugal er langt í frá af hættusvæði. Ísland stendur sig vel og ef stöðugleika/framlag/skattur tekst til, verða skuldir Íslands á milli 50 og 60%/GDP.

Vitanlega geta Grikkir greitt skuldir sínar á einhverjum hundruðum ára, ef þannig er hugsað.

Hvað lengi ætlar þú þjóð þar sem skuldir stefna í 200%/GDP að taka í að borga skuldirnar?

Þjóð sem sárlega þarfnast þess að setja fé í uppbyggingu til þess að stækka þjóðarkökuna, samhliða umfangsmiklum kerfisbreytingum.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 18.7.2015 kl. 18:55]

Ertu ekki að rugla saman útgáfugengi og gengi fyrstu viðskipta þar sem gengið ræðst af markaðnum? Eða var það ECU sem var upprunalega á pari við dollar? Allavega er ljóst að dollarinn er nú hærra skráður en meðalgengi hans fyrstu misserin.

Með lán á lágmarksvöxtum geta Grikkir snarlækkað greiðslubyrði sína tiltölulega fljótt ef sæmilegur hagvöxtur kemst á. Til þess þurfa þeir að fá aðstoð.

Vandi Grikkja er ekki skuldaaukning heldur minnkandi landsframleiðsla. Með sérfræðiaðstoð ætti að vera hægt að snúa þróuninni við.

Flótti úr evrunni var tiltölulega mjög lítill eins og gengið sýndi. En þar sem útbreiðsla dönsku krónunnar og svissneska frankans er mjög lítil í samanburði við evru komu áhrifin fram þar.

Ég ætlast til að evruþjóð varpi ekki skuldum sínum yfir á aðrar evruþjóðir. Að öðru leyti skipti ég mér ekki af því hvort eða hvernig Grikkir greiði skuldir sínar eða fái afskriftir hjá öðrum.

Ég hef ekkert við það að athuga ef AGS, Bretar, Bandaríkjamenn og einkaaðilar eru tilbúnir til að afskrifa það sem Grikkir skulda þeim.

[itg (IP-tala skráð) 18.7.2015 kl. 19:40]

Þu ert klarlega alveg með þetta Asmundur,

En þetta er vægast sagt undarleg syn a þetta mal svo vægt se til orða tekið.

[G. Tómas Gunnarsson, 18.7.2015 kl. 20:18]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Nei útgáfugengi euro var 1.1743 (ef ég man rétt), hvað þú ert að tala um veit ég ekki, en þú líklega legggur eitthvað fram máli þínu til stuðnings.

ECU kom til sögunnar 1979 ef ég man rétt og var þá líkleg undir dollar í verðgildi, en ekki 1:1.

En auðvitað breyttis margt á "leiðinni". ECU var með vikmörkum og svo hurfu Bretland og Ítalíu úr myntsamstarfinu o.s.frv.

Þegar "pappirseuroið" kom svo til sögunnar var það ekki nema u.þ.b. 90 sent af dollar (ég man það þó ekki nákvæmlega).

En með uppgangi Þýskalands (sem hefur notið eurosins sem sígengisfellingar) fór svo euroið að styrkjast aftur.

Flótti úr euroinu var verulegur. En vissulega var það ekki hagur annara þjóða að euroið veiktist um of. Því keyptu þær euro í gríðarlegu magni. Mest keyptu Svisslendingar. Hundruði milljarða euroa.

Og í hverju á aðstoðin að vera fólgin sem Grikkland þarf? Meiri peningum? Hækka lánin?

Ef að ríki skuldar 200% af GDP, og ríkið tekur til sín 50% af þjóðarfraleiðslu (sem er mjög hátt) skuldar ríkið veltu sína í fjögur ár. 400%. Ef árlegur afgangur ríkisins af fjárlögum er 2% (eftir rekstur og vaxtagreiðslur (sem er býsna hátt) tekur það 200 ár að borga skuldirnar.

Hvað ætlar þú Grikkjum mörg ár til að borga skuldir sínar?

Og hvaðan eiga peningarir til að ná fram góðum hagvexti að koma?

AGS hefur ekki heimild í stofnsáttmálum sínum til að afskrifa skuldir, á því byggist "Sjóðurinn".

Bandaríkjamenn eiga ekki skuldir hjá Grikklandi að ég best veit, og Bretland aðeins í gengum "Sambandið".

Einkaaðilar frá þessum löndum eiga hugsanlega skuldir (næsta örugglega frá Bretlandi), það er þeirra mál.

Það var Eurosvæðið og "Sambandið" sem gengu í það að færa skuldirnar frá einkaaðilim yfir til sín.

Hverjum var verið að bjarga þá?

Eðlilega verða Euroríkin og "Sambandið" að taka ábyrgð á slíkum gjörningi.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 18.7.2015 kl. 22:46]

Bretar og Bandaríkjamenn eru meðal þeirra sem Grikkir skulda. Þú getur gúglað það á netinu. Ég veit ekki á hvaða vöxtum þessi lán eru. Ef þau eru á lægstu vöxtum er skiljanlegt ef þeir vilja ekkert gefa eftir. Annars væru afskriftir eðlilegar.

Furðuleg röksemdafærsla að ESB og evruríkin séu skyldug til að afskrifa skuldir Grikkja á lágmarksvöxtum. Í fyrsta lagi er eftirgjöf á slíkum skuldum ekki heimil í ESB frekar en AGS. Í öðru lagi myndi það beinlínis ógna framtíð ESB og er þess vegna fráleitt. Þar sem hlutverk AGS er að aðstoða ríki i neyð er miklu nær að hann komi til hjálpar með afskriftum skulda.

Að smáþjóðir séu að kaupa evrur endurspeglar traust á gjaldmiðlinum. Ef þær teldu hættu á að gengið lækkaði myndu þær auðvitað frekar selja evrur til að verjast tapi.

Ef lán Grikkja hjá ESB-þjóðum er á 1% vöxtum og verðbólga er 2.5% myndi skuldabyrðin fara lækkandi jafnvel þó að ekkert sé greitt (tímabundið), hvorki afborganir né vextir, og hagvöxtur sé enginn. Það er því ljóst að með hóflegum greiðslum og auknum hagvexti myndu skuldirnar lækka hratt.

[G. Tómas Gunnarsson, 19.7.2015 kl. 06:35]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það hefur hvergi komið fram, þar sem ég hef séð að Bandaríkin eigi skuld á Grikkland. Bandarískir bankar eiga hins vegar pínulítið. Það er allt annar hlutur.

http://finance.yahoo.com/news/must-know-owns-greece-debt-130649579.html

http://demonocracy.info/infographics/eu/debt_greek/debt_greek.html

En auðvitað verða þeir að sætta sig við tap eins og aðrir.

Þú leggur ef til vill eitthvað fram ef þú hefur aðrar upplýsingar.

Ég sagði hvergi að Euroríkin væru skyldug til að afskrifa skuldir, en þau komast ekki hjá því. En ég sagði að það væri eðlilegt að þú tækju ábyrgð á því að hafa flutt skuldir frá einkabönkum yfir á skattgreiðendur sína.

Svissneski seðlabankinn (og fleiri) tapaði risafjárhæðum á því að kaupa euro, það er staðreynd. En það voru taldir meiri hagsmunir að reyna að halda gengi eurosins uppi, sem tókst svo ekki.

Ef þú lánar einhverjum stórar fjárhæðir á 1% vöxtum og reiknar með 2.5% verðbólgu er í raun verið að afskrifa lánið jafnt og þétt.

Rétt eins og ég hef verið að segja, Grikkland getur ekki borgað skuldir sínar og eingöngu spurning um hvernig þær hverfa.

En partur af vandamálinu er að verðhjöðnun hefur ríkt í Grikklandi og spurning hvenær næst að snúa því við. Verðhjöðnun undanfarið ár í Grikklandi er ríflega 2%.

Vextir sem Grikkir greiða eru ekki háir. Líklega í krignum 3.5% til IMF. Upphaflega minnir mig að þeir hafi verið látnir greiða 3% yfir eurobor til Eurosvæðisins, en það hefur þegar verið lækkað niður í 0.5%, ef ég man rétt. Eurobor eru einhvers staðar í kringum 0.2%, þannig að heildarvextir eru í kringum 0.7 eða 8.

En svo eru önnur skuldabréf auðvitað með hærri vöxtum.

En þegar verðhjöðnun er, massíft atvinnuleysi og landið er hreinlega að falla saman vegna niðurskurðar, er meira að segja slíkt ill viðáðanlegt.

P.S. Þó að varasamt sé að spá, sérstaklega um framtíðina eins og maðurinn sagði, þá hillir ekki beint undir 2.5 verðbólgu á Eurosvæðinu, og þá myndi eurobor að sjálfsögðu rjúka upp.

Í júni lækkaði verðbólga á Eurosvæðinu úr 0.3% í 0.2%. Atvinnuleysi var óbreytt, 11.1%. Þetta er þrátt fyrir hinu massívu peningaprentun sem Seðlabanki Eurosvæðisins stendur nú í.

http://www.bbc.com/news/business-33327540

[Asmundur (IP-tala skráð) 19.7.2015 kl. 10:38]

Þó að verðbólga á evrusvæðinu sé lág núna þá verður það ekki til frambúðar. Hún á eftir að hækka enda hefur hún oftast verið margfalt hærri. Verðgildi þessara lána getur því til lengdar lækkað jafnvel þó að ekkert sé greitt af þeim. Að afskrifa skuldir með 0.7% vöxtum væri fáránlegt.

Svisslendingar keyptu erlendan gjaldeyri til að halda gengi frankans niðri eftir að ásóknin í hann jókst. Þetta var gert til að vinna gegn því að samkeppnishæfni Svisslendinga versnaði. Að þeir keyptu svona mikið af evrum sýnir að þeir báru traust til gjaldmiðilsins.

Fyrir utan að reglur banna afskriftar á neyðarlánum ESB er allsendis óvíst hvort slíkar afskriftir myndu leysa vandann. Grikkir hafa augljóslega treyst á að þeir myndu aldrei þurfa að yfirgefa evrusvæðið. Hvernig sem þeir færu að ráði sínu myndi ESB alltaf koma þeim til bjargar.

Hér er ein af fáum greinum þar sem fjallað er um skuldir Grikkja af viti. Hver ætti að hafa meira vit á getu til að greiða skuldir en einmitt þeir á Wallstreet:

http://www.wsj.com/articles/greece-can-ease-its-debt-burden-with-reform-1437078320

Það virðast vera svolítið misvísandi upplýsingar um það á netinu hvernig skuldir Grikkja skiptast. Það skiptir þó litlu máli fyrir umræðuna.

[G. Tómas Gunnarsson, 19.7.2015 kl. 13:41]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það er nú það sem flestir vona, að verðbólgan frai að stíga á Eurosvæðinu, en margir óttast að muni ekki gerast í bráð og Eurosvæðið horfist í augu við "glataðan áratug eða tugi" eins og Japan.

Lánin eru ekki með föstum vöxtum, þannig að um leið og verðbólgan fer upp, fara vextirnir upp. Þau eru með álagi á eurobor.

En meðal lánstími hjá Grikkjum er rétt ríflega 16 ár nú. Þannig að hvert ár skiptir máli.

En mesta martröðin er auðvitað ef verðbólga nær sér aðeisn á strik í Eurosvæðinu, en áfram verður verðhjöðnun í Grikklandi.

Traust Svisslendinga á euroinu var í raun ekki svo mikið, enda stórtöpuðu þeir á viðskiptunum. En þeim fanmnst kaupin áhættunar virði, til að halda gengi frankans niðri.

Greinin sem þú vísar til, er ekki frá Wall Street Journal, heldur skoðun Þýsks hagfræðings sem fær grein sína birta þar.

Staðreyndin er sú að þó að Tsipras og Syriza séu ekki réttu aðilarnir til að stjórna Grikklandi, var niðurtrendið byrjað áður en þeir tóku við völdum. Þannig skrapp Grískur efnahagur saman á 4ja ársfjórðungi 2014.

Atvinnuleysi jókst einnig í þeim ársfjórðungi.

Staðreyndin er sú að gríðarlegt atvinnuleysi, samhliða miklum brottflutningi og niðurskurði hefur holað samfélagið og skilið það eftir í svo miklu tjóni að það er erfitt að skilja

Það er ekki verulega mísvísandi upplýsingar um hvernig skuldir Grikkja skiptast, þó að svolítið skeiki, ekki síst eftir hvort að ELA er deilt niður eða ekki.

En þú hlýtur að geta vísað til greina þar sem segir að Bandaríkin eigi hluta af skuldum Grikkja. En það er vissulega rétt að það skiptir ekki mestu máli hverjir eiga skuldirnar, þær eru jafn tapaðar eftir sem áður.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 19.7.2015 kl. 14:57]

Skv hlekknum hér fyrir neðan eru Bretar og Bandaríkin í 6. og 7. sæti yfir þær þjóðir sem Grikkir skulda mest.

Þetta er samtals stærri upphæð en skuldin við ECB en svipuð og skuld Grikkja við AGS. Grikkir skulda flestum evruríkjunum minna en bæði Bretum og Bandaríkjunum skv þessum hlekk.

Þetta eru skuldir við banka. Þetta eru langmestu bankaskuldirnar sem bendir til að líklega hafa breskir og bandarískir bankar ekkert afskrifað hingað til.

Vextir á þessum lánum eru væntanlega margfalt hærri en á lánum frá ESB Það væri því miklu meiri fengur í að þessi lán væru afskrifuð en álíka há upphæð frá ESB auk þess sem hærri vextir eiga að endurspegla áhættu og veita því svigrúm til afskrifta.

Það er ekki hægt að mæla trend á milli tveggja ársfjórðunga. Það er of stuttur tími vegna þess að árstíðabundin atriði eða annað geta útskýrt niðursveiflu. Auk þess var áróður Tsipras & Co hafinn á þessum ársfjórðungi og hefur trúlega haft einhver áhrif á hagtölur.

Það skiptir í raun ekki máli hver skrifar þessa grein heldur hitt að málflutningurinn er studdur sterkum rökum. Þess vegna fékkst greinin birt í Wallstreet Journal.

Flestar greinar um skuldir Grikkja eru fullar af órökstuddum slagorðum og því ómarktækar. Það leynir sér ekki að vandvirkni er ekki í fyrirrúmi. 

Hvers vegna hafa grísk stjórnvöld ekki staðið við samninga? Hvers vegna hafa þau aðeins selt ríkiseignir fyrir 2-3 milljarða evra en ekki 50 milljarða sem var skilyrði fyrir fyrri fyrirgreiðslu?

50 milljarðar hefðu getað skipt sköpum. Ef einstakar aðildarþjóðir verða verlaunaðar fyrir skussaháttinn verður stutt í endalok evru og ESB.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 19.7.2015 kl. 14:58]

Hér er hlekkurinn:

http://finance.yahoo.com/news/must-know-owns-greece-debt-130649579.html

[G. Tómas Gunnarsson, 19.7.2015 kl. 15:31]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Þetta er reyndar sami hlekkurinn og ég setti inn hér að ofan. Eins og sést á honum eru skuldir Bandaríkjanna og Breta merktar grænar, sem þýðir að þarlendir bankar eiga skuldirnar. Bandaríkin eiga ekkert af Grískum skuldum, eftir því sem ég kemst næst, en Bretar þó aðeins í gegnum sjóði "Sambandsins".

En í þessari upptalningu er t.d. augljóslega ekki ELA aðstoð með í tölunum, sem eykur áhættu Euroþjóðanna.

Tölurnar sem ég vísaði til eru "seaonally adjusted", því árstíðasveiflur eru nokkuð vel þekkt fyrirbrigði. Það er því vissulega að marka þær.

Það er alveg rétt að Grísk stjórnvöld hafa ekki staðið sig vel, og það byrjaði löngu áður en Tsipras og Syriza komu til valda. Þó að ég hafi ekki mikið álít á Syriza, því þeir eru ekki með margt í farteskinu nema gamlar sósíalískar/kommúnískar lausnir, þýðir það ekki að þeir sem hafi á undan komið hafi í raun verið hótinu betri. Grikkland er enda verulega sósíalískt land, með verulega sósíalskt efnahagskerfi, sem eru að stórum hluta grunnur vandans.

En þetta er staðan eftir að Euroríkin og "Sambandið" hafa verið með Grikkland í "prógrammi" í 5 ár.

Það þarf ekki að leita lengra en til skýrsla IMF (sem Euroþjóðirnar reyndu að þegja í hel) til að sjá og skilja að Grikkland á enga möguleika á því að greiða skuldir sínar.

Telur þú þær fullar af órökstuddum slagorðum og vitleysu?

Það er æ fleira sem bendir til þess að euroið vari ekki að eilífu og reyndar skemur en margir reikna með.

En "Sambandið" gæti hæglega átt langa lífdaga, ef það breytir um stefnu og hendir "æ nánari samruna" möntrunni.

[G. Tómas Gunnarsson, 19.7.2015 kl. 15:46]

Gleymdi að minnast á að vissulega er það rétt að nokkuð misvísandi upplýsingar eru á ferðinni, hér er t.d. annað graf, sem sýnir Þýska banka sem stærstu einkageiraeigendur af Grískum skuldum:

http://money.cnn.com/2015/06/29/news/economy/greece-banks-internation-exposure/

[Ásmundur (IP-tala skráð) 20.7.2015 kl. 00:20]

Bandarískir og breskir bankar eru hluti af þjóðarbúum þessara landa. Ég talaði aldrei um ríkisskuldir. Yfir 20 milljarðar evra eru dálagleg upphæð til að afskrifa jafnvel þó að ekki væri nema helmingurinn af henni.

Ekki er ólíklegt að lán Bandaríkjamanna og Breta beri fimm sinnum hærri vexti en lán ESB. Það þýðir að 10 milljarða afskriftir þessara lána gætu samsvarað margfalt meiri afskriftum hjá ESB-þjóðunum.

Það er gífurlegur fengur í ESB aðild og evrusamstarfi ef menn misnota ekki þá aðstoð sem þeim býðst.

En rétt eins og áfengissjúklingur, sem fær lán til að komast á réttan kjöl en eyðir lánsupphæðinni í áframhaldandi sukk, þá geta einstaka þjóðir einnig orðið verr settar eftir aðstoð ef þeir nota ekki tækifærið til að losa sig úr snörunni.

Það ríður því á að ESB gæti þess að aðstoðin sé ekki misnotuð þó að það mælist illa fyrir. Kannski hefur ESB nú þegar gengið of langt í aðstoð við Grikki.

Það er dæmigert fyrir ástandið í Grikklandi að Tsipras nýtur mikillar hylli þar um þessar mundir þótt honum hafi algjörlega mistekist ætlunarverk sitt og hann hafi gert Grikki enn skuldugri en áður.

Ég velti fyrir mér hvers er vænst af honum. Það kæmi mér ekki á óvart að Grikkir voni að hann muni halda áfram að hunsa sem flest skilyrði fyrir aðstoð.

Með því að auka landsframleiðsluna upp í það sem hún var fyrir nokkrum árum minnka verulega skuldir Grikkja sem hlutfall af landsframleiðslu, Með aðstoð færustu sérfræðinga ætti það að vera hægt.

En Grikkir munu trúlega vera andvígir slíkri aðstoð og líta á hana sem aðför að sjálfstæði grísku þjóðarinnar og hún komi því alls ekki til greina.

AGS hefur oft reynst hafa rangt fyrir sér svo að engin ástæða er til að taka álit hans mjög alvarlega. Annars er merkilegt hve margir eru nú farnir að taka mark á AGS sem sáu enga ástæðu til þess áður.

Furðulegur áróðurinn um að niðurskurður geri bara illt verra. Niðurskurður virkaði vel hjá öðrum evruþjóðum auk Íslands. Að skera niður bruðl er auðvitað árangursríkt. Það hefur mikið verið bruðlað í Grikklandi.

[G. Tómas Gunnarsson, 20.7.2015 kl. 05:58]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Í guðanna bænum farðu ekki út í svona lummulegar hártoganir. Bandaríkjamenn og Bretar eru ekki það sama og Bandarískir og Breskir bankar.

Það má þó ef til vill virða Samfylkingum og Vinstri grænum það til vorkunar að skilja ekki muninn, enda vildu þeir ekkert frekar en að Íslendingar tækju ábyrgð á skuldum Íslenskra einkabanka. En er er þó til dómur um að á þessu er mikill munur.

Skuldabréf sem Grikkir hafa gefið út bera að öllum líkindum mun hærri vexti en neyðarlánin.

En það ber líka að hafa það í huga að einkaaðilar eru þeir einu sem hafa gefið Grikkjum eftir skuldir og sættu sig við u.þ.b. 50% "klippingu". En bæði þá og áður var svo stór hluti skulda Grikkja færður yfir á skattgreiðendur Eurosvæðisins.

Persónulega hef ég engar áhyggjur af því hvort að þessir einkabankar tapi sé sínu eða ekki, og læt mér það í léttu rúmi liggja.

En hefði slíkt verið gert strax í upphafi, hefði höggið að stærstum hluta komið á Franska, Þýska og Ítalska banka. Það hefði verið gríðarhögg fyrir bankakerfi þessara landa. Hver hefði þá bjargað þeim?

En í þess í stað var ábyrgðin flutt yfir á skattgreiðendur Eurosvæðisins og klyfjunum haldið á Grískum skattgreiðendum.

Eðlilega hefðu einkabankarnir átt að bera ábyrgð á ábyrgðarlausum lánum sínum.

Að auka landsframleiðsluna er einmitt í stórum dráttum það sem planið hefur verið undanfarin 5 ár. Og hefur virkað svona vel.

Það er stundum sagt að það sé merki um geðveiki að gera alltaf sama hlutinn og reikna með því að niðurstöðurnar breytist.

Líklega er lang best og eðlilegast að Grikkland yfirgefi Eurosvæðið. Schauble kom með ágætis tillögu um það.

Af hverju heldur þú að svo margir óttist ekkert meira.

IMF hefur í heild  staðið sig ágætlega, þó að þeir séu alls ekki án mistaka.

Ekki síður ástæða til að taka mark á skýrslum hans, en einni grein eftir Þýskan hagfræðing í WSJ.

Niðurskurður á vissulega oftast rétt á sér og er af hinu góða í ríkiskerfum. En það þarf samt sem áður að vinna hann af skynsemi. Það var nú t.d. eitt af atriðunum á Íslandi sem ekki allir voru sammála um. Og eru varla enn. Margir telja að betra hefði verið að skera hraðar niður, en aðrir ekki.

Of mikill niðurskurður getur einfaldlega orðið of mikið shokk, ef svo má að orði komast, enda hefur leið Grikklands verið að stærstum hluta niður á við.

Það er nú vaxandi efasemdir um feng af eurosamstarfinu. Vaxandi erfiðleikar eru t.d. nú í Finnlandi og sér ekki fyrir endann á þeim.

Þeir þurfa og ætla að skera niður, en þeir ætla sér langan tíma í það. Á sama tíma eykst atvinnuleysi og skuldir þeirra.

Líklega er svo komið nú að Finnar uppfylla í raun ekki skilyrðin til þess að vera á Eurosvæðinu, eða mjög naumlega.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 20.7.2015 kl. 09:49]

Hættu þessum sögufölsunum í anda Davíð Oddssonar.

Það voru sjálfstæðismennirnir Davíð Oddsson og Geir Haarde sem reyndu árangurslaust að koma skuldum bankanna yfir á almenning með erlendum lánum með ríkisábyrgð. Sem betur fór höfðu útlendingarnir vit fyrir þeim og höfnuðu bóninni.

Icesave var smámál og allt annars eðlis. Auk þess var það á ábyrgð flestra sjálfstæðismenna þar á meðal formanns og varaformanns auk ríkisstjórnarflokkanna. Þar var farið að ráði færustu sérfræðinga.

Icesave gekk út á að minnka áhættu. Í raun var það óðs manns æði að fara ekki að ráðum sérfræðinganna og taka þar með þá áhættu að þurfa að greiða margfalt meira en skv samningnum. Það breytir engu um það þó að við höfum sloppið með skrekkinn.

Þú virðist ekki gera þér grein fyrir muninum á skuldum þjóða og skuldum ríkja. Með skuldum þjóða eða þjóðarbúa (external debt) er átt við erlendar skuldir ríkis og einkaaðila, bæði fyrirtækja og einstaklinga. Bretar og Bandaríkjamenn eru þjóðir.

Þetta virðist vefjast jafnvel fyrir sérfræðingum. Ég man eftir að fljótlega eftir hrun kom hingað frægur hagfræðingur sem ráðlagði Íslendingum að borga ekki skuldir sínar eins og ýmsir ráleggja Grikkjum núna.

Sá heimsfrægi virtist ekki gera sér grein fyrir að þetta voru ekki skuldir ríkisins heldur einkafyrirtækja sem voru komin í þrot. Ríki bera ekki ábyrgð á skuldum einkafyrirtækja nema að lánin hafi verið með ríkisábyrgð en svo var ekki með skuldir bankanna.

Það getur verið ástæða fyrir ríki til að ábyrgjast lán til einkabanka ef það er nauðsynlegt til að koma í veg fyrir hrun. Það er það sem gerðist á evrusvæðinu. Einkabankarnir hefðu aldrei fallist á að afskrifa stóran hluta af lánum Grikkja nema að fá tryggingu fyrir því að fá það sem eftir stóð greitt.

Þó að ríkin tapi fjármunum að lokum er líklegt að það tap verði miklu minna en skaðinn af völdum hruns sem komið var í veg fyrir.

Að sjálfsögðu á ekki að endurtaka sömu mistökin aftur í Grikklandi. Nú verður þess gætt að Grikkir standi við gerða samninga svo að árangur náist. Grikkir vita nú að ef þeir standa sig ekki verða þeir að yfirgefa evrusvæðið. Þeir mega ekki til þess hugsa.

Vandamál Finna eru gott dæmi um hve fráleitt það er að evruríkin gefi eftir neyðarlánsskuldir Grikkja.

Hefurðu skýringu á því hvers vegna vandamál á evrusvæðinu vekja svona mikla athygli þó að verri vandamal víða annars staðar veki enga athygli? Getur verið að það sé vegna þess hve margir vilja evruna feiga?

[G. Tómas Gunnarsson, 20.7.2015 kl. 10:52]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það er merkilegt með vinstrisinnana að þegar rökin eru að fara að þrjóta reyna þeir gjarnan að minnast á Davíð Oddsson.

Það er alveg rétt að skuldir Íslensku einkabankanna voru ekki með ríkisábyrgð, og því algerlega óþarft að láta ríkið taka ábyrgð á þeim. Það var þó það sem ríkisstjórn Samfylkingar og VG stefndi markvisst að.

Vissulega má deila um málhefðir, en skuldir einkafyrirtækja eru ekki skuldir þjóðinnar, því þjóðin skuldar ekki heildarskuldir þjóðarbúsins.

Einkabankarnir hefðu aldrei átt neinn annan kost en að sættast á afskriftir eða niðurfellingu á skuldum Grikklands. Hvaðan áttu peningarnir að koma til að borga þeim?

Þú verður að athuga að þetta eru allt veðlaus lán.

Vandamál Finna (og í raun Ítala, Portugala, Spánverja og jafnvel má bæta Frökkum við) sýnir hversu fráleitt það er að þeir skuli hafa verið látnir lána Grikklandi stórfé og ábyrgjast skuldir þeirra.

Það er feilinn og verði þessi ríki að afskrifa skuldir Grikkklands (sem gerist, hvernig sem það mun gerast) er það afleiðingin af þeim mistökum.

Skýringin á því hvers vegna Euro/Grikklandskrísan fær svo mikla athygli, þó að svipuð vandamál séu víða er fyrst og fremst uppbygging "Sambandsins" og Eurosvæðisins.

Puerto Rico er í svipuðum vandamálum. Þar verða einkaaðilarnir sem lánuðu svo vitlaust að taka á sig skellinn. Bandaríkjastjórn (en Puerto Rico notar dollar og tilheyrir Bandaríkjunum óbeint) er ekki á neyðarfundum sólarhringum saman, mánuð eftir mánuð.

Svipað var upp á teningunum þegar Detroit fór á höfuðið.

Japan er með mun meiri skuldir en Euroríkin. En þeir reka sjálfstæða peningstefnu með eigin seðlabanka o.s.frv.

Eingöngu "Sambandið" hefur skapað "bastarð" eins og Eurosvæðið, þar sem smáríki eins og Grikkland getur ógnað fjármálastöðugleika sér mikið stærri og öflugri ríkja.

Út af hverju þorðu Euroríkin ekki að láta Grikkland horfast í augu við orðinn hlut 2010?

Aðal vandamálið er að Eurosvæðið er ekki "optimum myntsvæði", varð til og hefur verið stjórnað meira af pólítík, en undirliggjand efnahag.

Fullt af ströngum reglum, sem ekki er svo farið eftir.

Eurosvæðið í heild uppfyllir ekki skilyrðin til að vera í Eurosvæðinu, það sama gildir um æ fleiri ríki innan þess.

Viltu telja þau upp?

[Ásmundur (IP-tala skráð) 20.7.2015 kl. 21:05]

Þú ert ekki einn um að vera í afneitun gagnvart því gífurlega fjárhagstjóni sem Davíð Oddsson olli þjóðinni.

Þú hefur þá væntanlega aldrei hugleitt hvað hefði gerst ef tilraunir hans til að útvega bönkunum lán með ríkisábyrgð til að afstýra hruni hefðu borið árangur.

Þú ættir að hugleiða hver staðan væri í dag ef Ísland hefði fengið lán frá Rússum sem Davíð sóttist eftir og tilkynnti svo ranglega að þeir hefðu samþykkt að veita okkur? Staða okkar væri enn verri en Grikkja því að við hefðum ekki þá bandamenn sem þeir hafa.

Geturðu svarað því hvers vegna Davíð Oddsson ákvað að veita Kaupþingi þrautavaralán gegn ótraustu veði og kaupa meirihluta í Glitni? Hann sem segist hafa séð hrunið fyrir. Ef Glitnir hefði ekki hrunið áður en formlega var búið að ganga frá kaupunum hefði kaupverðið verið glatað fé.

Ríkisstjórnin, sem tók við eftir hrun, gerði auðvitað enga tilraun til að láta ríkið greiða skuldir bankanna sem voru nálægt 10.000 milljörðum enda voru þær ekki með ríkisábyrgð. Það kom ekki einu sinni til tals svo fráleitt var það.

Icesave var allt annar handleggur. Það mál snerist um meinta ríkisábyrgð á innistæðutryggingarsjóði. Upphæðin sem við hefðum þurft að greiða ef við hefðum samþykkt samninginn hefði ekki verið nema rúmt hálft prósent af skuldum bankanna.

AGS og ESB töldu að það væri ríkisábyrgð á innistæðutryggingarsjóðnum. Þeir settu því sem skilyrði fyrir lánveitingum að Icesave-samningur yrði samþykktur.

Það hefði reyndar verið best vegna þess að kostnaðurinn vegna höfnunarinnar, meðal annars vegna lækkað lánhæfismats niður í ruslflokk, var eflaust meiri en það sem við hefðum þurft að greiða ef samningurinn hefði verið samþykktur.

Evrópsku bankarnir öxluðu ábyrgð á ábyrgðarlausum lánum til Grikkja með því að samþykkja afskrift þeirra. Trúlega hefur hluti lánanna verið veittur undir eðlilegum kringumstæðum og því eðlilegt að bankarnir hafi sett sem skilyrði fyrir afskriftum að sá hluti yrði greiddur.

Það er undarlegt að amast við neyðarlánum ESB-þjóða til Grikkja á mjög lágum vöxtum en krefjast þess svo að þær afskrifi þessi sömu lán og ógni þar með framtíð evrusamstarfsins. Hvar er rökhugsunin?

Ef einkabankarnir hefðu verið látnir taka enn meiri skell þá hefði Grikkland fyrst þurft að verða gjaldþrota. Finnst þér það vera lausn?

Það er misskilningur að Grikkland ógni stöðugleika annarra ríkja. Það er löngu liðin tíð. Það er bara áróður evruandstæðinga.

Skilyrðin fyrir upptöku evru eru ekki skilyrði fyrir að vera á evrusvæðinu. Það er bara eðlilegt að ríki uppfylli ekki þessi skilyrði þegar illa árar. Það er ekki brot á lögum eða reglum.

Til að njóta þeirra gífurlegu kosta sem fylgja evru þarf fyrst og fremst að gæta þess á að lifa ekki um efni fram.

Það þarf að hækka skatta í góðæri svo að hægt sé að lækka þá þegar illa árar. Það þarf að greiða niður skuldir í góðæri svo að það sé svigrúm til að taka lán í slæmu árferði.

Svo þarf að uppræta spillingu sem felst í forréttindum sérhagsmunahópa sem oft geta reynst vera botnlaus hít.

Allar þjóðir sem fylgja þessum reglum farnast vel með evru. 

[G. Tómas Gunnarsson, 21.7.2015 kl. 06:51]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það er vissulega margt enn á huldu af því sem gerðist á dögunum í kringum bankahrunið.

En "Rússalánið" var 4. milljarðar euroa. Þvert á það sem oft hefur verið talið, virðist hafa komið í ljós að um raunverulegt tilboð var að ræða og lánið stóð til boða. En hvers vegna því var hafnað er þó heldur óljósara. Ég hef heyrt að ríkisstjórnin hafi hafnað því, en einnig að Davíð hafi spillt fyrir því.

Auðvitað sá Davíð hættumerkin, og það gerðu fleiri, þó að líklega hafi engin séð hrunið fyrir eins og það varð. Eins og Þórarinn Eldjárn sagði, þá var það ekki fyrr en eftir hrunið sem allir sáu það fyrir.

En það var nú all nokkuð grín gert að "Bjargbrúnarkenningu" seðlabankastjóra nokkru fyrir hrun.

Hitt er svo að það var ekki síður ríkisstjórnin sem vildi reyna að bjarga bönkunum.

Það verður að teljast ólíklegt að það hefði tekist, og ég geri mér ekki grein fyrir því hvað hefði þurft háar upphæðir til að fleyta þeim yfir erfiðleikana.  Hitt er þó merkilegt að hugsa til að í raun varð ótrúlega mikið úr mörgum eignum Íslensku bankanna, jafnvel þó að margar erlendar eignir hafi verið seldar hálfgerðri brunasölu stuttu eftir hrun.

Það sama gildir reyndar um veðið fyrir Kaupþingsláninu, en þar virðist salan einig hafa spilað inn í.

Þú hefur rétt fyrir þér hvað varðar skuldir bankanna og það var klaufalega orðað hjá mér.

Vissulega var ég að meina IceSave, og þó að það hafi vissulega verið skuld einkabanka, hefði ég betur orðað það öðruvísi. En vissulega reyndu stjórnvöld að koma þeirri ábyrgð á hendur Íslenskra skattgreiðenda, en því var sem betur fer afstýrt.

En krafan um ábyrgðina kom ekki frá AGS, heldur reyndu "Sambandslöndin" í AGS, að nota "Sjóðinn" til að þvinga Íslendinga. En því var afstýrt þar innanhúss.

Árið 2010 voru engar afskriftir á lánum til Grikklands, jafnvel þó að fjölmargir innan Alþjóða gjaldeyrissjóðsins fullyrtu að áætlunin ætti enga von um að standast án þeirra.

Þannig sluppu bankarnir með skrekkinn og skattfé Euro og "Sambandslanda var notað til að borga þeim, með vöxtum.

þannig gekk það í tvö ár. Þá kom í ljós að áætlunin gekk ekki upp. Þá var klipping á einkaðila, sem margir sögðu þó að væri ekki næg, og skattgreiðendur Eurosvæðisins voru látnir koma með meira fé.

Líklega hefði það verið besta lausnin fyrir Grikkland að fara í gjaldþrot þegar árið 2010. Það má vissulega segja að það sé auðvelt að vera vitur eftir á, en hvað hefur áunnist fyrir Grikki á þessum 5 árum?

Þú segir að Grikkir ógni framtíð eurosamstarfsins og svo að það sé miskilningur að Grikkland ógni stöðugleika annara ríkja. Persónulega finnst mér þetta nokkur þversögn.

Það eru reglur á eurosvæðinu sem gilda við upptöku og á að virða um alla framtíð er heimild fyrir því að beita sektum ef svo ber undir.

Frakkar eru t.d. á undanþágu (framlengdri) til að ná fjárlagahalla sínum undir 3%.

Finnar reikna ekki með að vera sektaðir, þó að fjárlagahalli þeirra veri yfir 3% og skuldir þeirra séu yfir 60%/GDP.

Flest ríki Eurosvæðisins hafa lifað um efni fram. Það sést á skuldastöðu þeirra. Ekki það að það gildir orðið um flest ríki heims.

Þetta hljómar allt ágætlega hjá þeir, er raunveruleikinn er þó mun flóknari, enda hafa æ fleiri ríki Eurosvæðisins lent í vandræðum. Til dæmis Finnar, sem hafa verið fremur sparsamir, en eru nú farnir að lifa um efni fram og safna skuldum.

Gríðarlegt atvinnuleysi hefur auðvitað sett mikinn peninga og félagslegan kostnað á mörg Euroríkin.

Það er ekkert órökrétt við það að gagnrýna lánveitingar og telja jafnframt óhjákvæmilegt að þau verði "klippt", eða hverfi á annan hátt. Það er einfaldlega raunsæi, að Grikkland sé ekki borgunarríki fyrir skuldum sínum.

Euroríkin kusu að lána Grikklandi stór fé, og verða að súpa seyðið af því. Þau munu ekki fá allt sitt fé til baka.

Hins vegar hefði verið eðlilegt að láta Grikkland og skuldareigendur finna lausn á eigin spýtur, en það óttuðust hin Euroríkin og töldu sig þurf að bjarga euroinu, Grikkland var þar ef til vill aukaatriði.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 21.7.2015 kl. 14:59]

Ég hef hvergi sagt að Grikkir ógni framtíð evrusamstarfsins. Hins vegar sagði ég að afskriftir neyðarlána á lágum vöxtum myndu gera það.

Það er hins vegar rétt að ég hélt því fram að staða Grikklands ógni ekki evrusamstarfinu. Þá á ég við að evran mun vel þola það ef Grikkir neyðast til að taka upp eigin gjaldmiðil.

Grikkir verða ekki reknir úr evrusamstarfinu. Ef þeir hætta gerist það þannig að þeir verða uppiskroppa með evrur vegna þess að ECB telur ekki lengur verjandi að mæta þörfinni.

Þá hafa Grikkir ekki annað val en að prenta eigin gjaldmiðil. Bæði ESB og Grikkir hafa búið sig undir að það geti gerst.

Mörg evruríki eru með hóflegar skuldir. Meðaltal skulda ESB er lægra en skuldir Bandaríkjanna eða Bretlands. Skuldir Japans eru nærri þrisvar sinnum hærri en meðaltal skulda ESB-ríkja. 

Í raun hefur evrusamstarfið gengið ótrúlega vel. Aðeins fáein ríki hafa lent í teljandi vandræðum og þá sérstaklega eitt.

Þetta er að mínu mati frábær frammistaða í ljósi þess að evrusamstarfið á sér enga hliðstæðu í heiminum. Þess vegna er verið að vaða blint i sjóinn.

Smám saman munu þjóðirnar læra af reynslunni og mun ESB og evrusamstarfið styrkjast á þeirri vegferð. 

[G. Tómas Gunnarsson, 21.7.2015 kl. 20:33]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Ef afskriftir á skuldum Grikkja ógna eurosamstarfinu, hlýtur Grikkland eiginlega að gera slíkt hið sama, því flestir eru sammála um að Grikkir muni ekki geta borgað skuldir sínar. Því neyðast Euroríkin líklega til að afskrifa skuldirnar með einum eða öðrum hætti.

Í því hlýtur þá að felast ógn.

Ætli það séu ekki 4 eða 5 af Euroríkjunum sem geta talist með hóflegar skuldir nú orðið.Í fljótu bragði man ég aðeins eftir Eistlandi, Luxemborg og Slovakíu, sem eru undir 60%. Það er hugsanlegt að 1 eða 2 séu til viðbótar.

Eurosvæðið í heild er með um 92%, sem er heldur hærra en Bretland, en lægra en Bandaríkin. Japan er svo sér kapítuli, en eins og UK og US nýtur það eigin gjaldmiðils og sterks heimamarkaðar fyrir skuldirnar.

Það er alveg rétt að sú blanda sem Euroríkin hafa valið gjaldmiðlasamstarfi sínu eru einstök, og það er einmitt í þeirri blöndu sem margir vilja meina að hættan felist.

En sé litið á sívaxandi skuldir, mikið atvinnuleysi og þær hremmingar sem löndin hafa þegar lent í, tel ég að flestir myndu velja önnur orð en frábær frammistaða.

Það eru enda ekki mörg hrósyrðin sem má lesa um Eurosvæðið þessa dagana.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 21.7.2015 kl. 22:44]

Nei, afskriftir á skuldum Grikkja meðan Grikkir eru enn með evru ógna evrusamstarfinu.

Það hefur engin áhrif á samstarfið hvað gerist Í Grikklandi ef Grikkir taka upp eigin gjaldmiðil. Eitthvert fé mun væntanlega tapast en það í sjálfu sér ógnar ekki samstarfinu.

Skuldastaða evruríkjanna hefur stórbatnað undanfarin ár. Skuldirnar hafa að vísu ekki lækkað mikið en vextirnir hafa snarlækkað svo að greiðslubyrðin er miklu léttari.

Það er athyglisvert að skuldir Grikkja hafa farið lækkandi undanfarin ár úr 184% af landsframleiðslu 2013 niður í 178% af landsframleiðslu i ár.

Skuldir evruríkjanna með fáeinum undantekningum eru ekki miklar í samanburði við önnur ríki. Þegar við bætist að evruríkin njóta mjög góðra vaxtakjara er ljóst að skuldir eru ekkert sérstakt áhyggjuefni.

Það er eins með atvinnuleysið. Það er mikið í fáeinum evruríkjum en lítið í öðrum, jafnvel minna en á Íslandi.

[G. Tómas Gunnarsson, 22.7.2015 kl. 05:03]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Lang líklegasta lausnin sem blasir við nú, er að Grikkland fái afskriftir af hluta skulda sinna og verði samt sem áður innan Eurosvæðisins.

Það er þangað sem málin virðast stefna, og meira að segja Merkel er að linast gagnvart skuldaniðufellingum.

Hvernig það verður nákvæmlega útfært á eftir að koma í ljós, en þetta er lang líklegasta niðurstaðan.

Slíkt mun vissulega skapa óróa, en slíkar millifærslur þekkjast með örlítið mismunandi hætti um allan heim. Vissulega yrðu þær mikið umdeildari á Eurosvæðinu, vegna reglna þess.

Það verður að taka með í reikningin, að oft má finna misvísandi tölur um skuldir ríkja, en ég hef hvergi séð að % Grikklands hafi lækkað. Öll línurit Grikklands vísa upp, að frátöldu 2012, þegar þeir fengu niðurfellingu.

Eurosvæðið í heild sinni er með skuldsettustu ríkjum heims, og það sama gildir um einstök ríki innan þess.

Það verður þó að líta á það með þeim fyrirvara að öllu jöfnu eru þróaðri ríki skuldsettari, svo skrýtið sem það er, en þau hafa auðvitað betra lánstraust.

Ásamt Euroríkjunum og "Sambandsríkjunum", eru það Japan, Bandaríkin, Kanada og Singapore sem eru í svipuðum hæðum og svo auðvitað Ísland.

Það er hins vegar rétt að á meðan á QE blitsinu stendur og ekkert gerist í efnahagslífi Eurolandanna, þá eru vextir afar lágir. Það er ekki síst þess vegna sem margir hafa áhyggjur af ástandinu, því ef verðbólga næst aftur af stað og yrði 2.5 til 3%, þá myndu vextir að sjálfsögðu fyljga á eftir.

Atvinnuleysið í heild á Eurosvæðinu er rétt ríflega 11% og hefur lítið breyst.

Í engu "Sambandslandi" er minna atvinnuleysi en á Íslandi. Þýskaland er þó ekki langt undan, en það er eina "Sambandslandið" undir 5%

http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment_statistics

Bretland stendur einnig vel, og það sýnir hvað það er mikill kraftur í þessum löndum, Þýskalandi og Bretlandi að þau er með þetta lítið atvinnuleysi, þrátt fyrir mikinn innstraum af fólki.

En Bretland er með sinn eigin gjaldmiðil og Þýskaland nýtur þess að hafa í raun of lágt skráðan gjaldmiðil, og "sígengisfellir" í raun sinn.

Atvinnuleysið verður hjá þeim ríkjum sem hafa tapað miklu af samkeppnishæfi sínu, vegna þess sama gjaldmiðils.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 22.7.2015 kl. 10:41]

Nei, Merkel var einmitt að lýsa því yfir að skuldaniðurfelling komi ekki til greina. Það mætti hins vegar ræða lengingu lánstíma og vexti.

Línurit Wikipedia sýnir skuldalækkun Grikkja frá 2013 þegar skuldirnar voru í hámarki. Ef landframleiðslan hefur minnkað hafa skuldirnar í raun lækkað meira en línuritið sýnir því að þar er sýnt hlutfall af landsframleiðslu. Geturðu sýnt línurit frá trúverðugum aðila sem sýnir aðra þróun?

2010 fram á 2011 lækkuðu skuldirnar vegna afskrifta. 2012 varð hins vegar gífurleg hækkun. Það er kannski vísbending um hvað gerist ef skuldir verða aftur afskrifaðar.

https://en.wikipedia.org/wiki/European_debt_crisis#/media/File:Greek_debt_and_EU_average.png

Ég þekki ekkert dæmi þess að samið sé um skuldalækkun á neyðarlánum á lágmarksvöxtum. Ertu með hlekk á slík tilvik. Jafnvel lán sem eru á háum vöxtum vegna hættu á að það þurfi að afskrifa þau eru almennt ekki afskrifuð fyrr en í fulla hnefana.

Skv Hagstofu Íslands er atvinnuleysi hér 6.7%. Atvinnuleysistölur Vinnumálastofnunar telja aðeins þá sem eru á atvinnuleysisbótum. Í þær vantar meðal annars þá sem hafa verið það lengi atvinnulausir að þeir hafa ekki lengur rétt á bótum. Það hefur fjölgað mikið í þeim hópi eftir að ríkisstjórnin stytti bótatímabilið um hálft ár.

Atvinnuleysi hér er því 43% meira en í Þýskalandi og meira en eða svipað og í mörgum öðrum evrulöndum. Mikið atvinnuleysi í Grikklandi og á Spáni lyftir upp meðaltalinu á evrusvæðinu en þar eru einnig þau lönd þar sem atvinnuleysið er eða hefur verið minnst í ESB mörg undanfarin ár.

Samkeppnishæfni evrulanda í Norður- og Vesturevrópu er með besta móti. Það er hinn rétti samanburður í þessu samhengi en ekki meðaltal þar sem fyrrum austantjaldslönd er stór hluti af heildinni.

Evrulöndin eru sjálfstæð ríki, hvert með sinn efnahag. Meðaltöl evruríkja skipta þau litlu máli.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 23.7.2015 kl. 10:42]

Hagstofan var að birta tölur yfir atvinnuleysi í júní.

Atvinnuleysið hrapaði úr 6.7% í maí niður í 2.9%, sem er það lægsta sem línurit Hagstofunnar sýnir, en það nær yfir tvö ár.

Á þessum tveim árum hefur atvinnuleysið hins vegar þrisvar verið hærra en 6.7% eins og það var í maí. Þessa fjóra mánuði var atvinnuleysi í mörgum evrulöndum minna en hér, jafnvel miklu minna í sumum þeirra.

Flesta aðra mánuði tímabilsins var það ekki minnst á Íslandi.

[G. Tómas Gunnarsson, 24.7.2015 kl. 08:11]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Ég er búinn að vera í burtu og hef ekki getað svarað þér.

Lagarde var einmitt að segja að IMF muni ekki koma að frekari björgun Grikklands, nema um skuldaniðurfellingu verði að ræða með einum eða öðrum hætti. http://www.mbl.is/frettir/erlent/2015/07/23/lagarde_krefst_skuldanidurfellinga/

Það verður fróðlegt að sjá hvernig þetta endar allt saman. Ef gert verður greiðsluhlé, og vextir lækkaðir eða jafnvel felldir niður í einhver ár, jafngildir það auvðitið niðurfellingu.

Það var 2012 sem skuldirnar lækkuðu vegna "klippingar", en mér sýnist á öllu að línuritið sem þú vísar til, sé aðeins "spásögn", og sem slík nokkuð gömul. Línuritið nær enda til 2017, og það er skipt um talnagögn, frá árinu 2013.

Hér er t.d. upplýsingar frá Eurostat, sem sýnir aðrar tölur, en reyndar aðeins til 2014. http://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tipsgo10&plugin=1

Trading economics sýnir heldur enga lækkaun http://www.tradingeconomics.com/greece/government-debt-to-gdp

Ég setti inn hlekkinn hér að ofan frá Eurostat, vegna þess að þá þóttist ég nokkuð viss um að verið væri að bera saman sambærilegar tölur http://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Unemployment_statistics

Heldur þú að Eurostat sé að bera saman "epli og appelsínur"?

Séu notaðar sambærilegar tölur hefur atvinnuleysi á Íslandi eiginlega alltaf verið lágt, nema rétt í kringum bankarhrunið og ekki rétt að mörg lönd á Eurosvæðinu hafi notið lægra atvinnyleysis.

Þetta blogg fjallar reyndar ágætlega um "tölulegar staðreyndir" um atvinnuleysi.

http://europeansting.com/2014/01/21/eurostat-real-unemployment-double-than-the-official-rate/

A-Evrópulöndin sem nota euro, eru sáralítill hluti af heildinni (þau eru það smá). Þau eru enda ef ég man rétt, öll með minna atvinnleysi en Frakkland, og flest með minna atvinnuleysi en Finnland nú orðið.

Mér sýnist reyndar Hagstofan hafa gefið upp árstíðarleiðrétt atvinnuleysi sem 5.1% í maí, en samt sem áður þykir mér ótrúlegt stökk niður í 2.9 í júní.

http://www.hagstofa.is/lisalib/getfile.aspx?itemid=17805

En árstíðaleiðrétt atvinnuleysi er einmitt það sem Eurostat virðist nota.

Staðreyndin er svo einmitt sú að það eru að mörgu leyti austur og suður Evrópulöndin sem skapa samkeppnishæfi "norður ríkjanna", vegna þess að þó að Þýskaland skipti mestu máli, eru það einmitt hin ríkin sem draga gjaldmiðilinn niður (í raun gengisfella t.d. gjaldmiðil Þýskalands) og auka þannig samkeppnishæfi "norður ríkjanna".

[Ásmundur (IP-tala skráð) 24.7.2015 kl. 20:41]

Atvinnuleysistölur Hagstofunnar eiga að mæla raunverulegt atvinnuleysi. Tölur Vinnumálastofnunar mæla aðeins þá sem eru á atvinnuleysisbótum. Birt atvinnuleysi er mælt atvinnuleysi ekki árstíðaleiðrétt. 

Tölur vinnumálastofnunar eru því ónothæfar í alþjóðlegum samanburði vegna þess að reglur um bætur eru mismunandi. Í Grikklandi væri þá 0% atvinnuleysi vegna þess að þar fá menn ekki atvinnuleysisbætur.

Atvinnuleysi á Íslandi var frá um 3% upp í um 7% 2014. Það getur því hafa verið 4% einhvern tímann á árinu en meðaltalið virðist töluvert hærra.

Ég held að tölurnar séu ekki endilega alveg sambærilegar milli landa. Reikningsaðferðir geta verið eitthvað mismunandi enda aðstæður ýmis konar auk þess sem tölur geta verið frá mismunandi tímum. Hjá Wikipedia getur skeikað árum og kemur það þá fram á yfirlitinu. 

Eins og sést á línuriti Hagstofunnar er atvinnuleysi á Íslandi mjög sveiflukennt. Sl tvö ár hafa mörg evruríki oft verið með minna atvinnuleysi en Ísland. Á öðrum tímum hefur atvinnuleysið hér verið með minnsta móti eða minnst.

Með afskriftum er átt við lækkun á höfuðstól. Eins og Grikkir hefur Lagarde farið fram á mikla lækkun á höfuðstóli lánanna og sett það sem skilyrði fyrir frekara neyðarláni AGS til Grikkja. Því hefur ESB hafnað.

Lækkun vaxta og lenging lánstímans og frestun á greiðslu afborgana og jafnvel vaxta er allt annar hlutur þó að það auðveldi Grikkjum að komast á réttan kjöl. Vegna þess hve vextir eru lágir nú þegar er svigrúmið þó takmarkað.

Ég furða mig á vinnubrögðum AGS. Að setja sem skilyrði fyrir aðstoð lækkun frá öðrum lánardrottnum jafngildir ómerkilegri hótun.

Svona vinnubrögð eru til þess fallin að að gera lítið úr áliti AGS um nauðsyn skuldalækkana. Mig grunar að álitið sé sett fram í þeim tilgangi að minnka áhættu AGS.

Að halda því fram afdráttarlaust að skuldir með vaxtabyrði upp á 2.6% af landsframleiðslu séu ósjálfbærar er ekki ekki mjög trúverðugt.

Ég hef hvergi séð að til standi að gera skurk í að uppræta svarta vinnu og önnur skattaundanskot í Grikklandi. Ef það tækist að miklu leyti mundi það að mínu mati nægja til að koma Grikkjum á réttan kjöl

Hér er ein grein skrifuð af miklu viti um skuldamál Grikkja.

http://www.theguardian.com/business/2015/jul/23/greek-debt-crisis-why-greece-deal-will-work

Hér er önnur snjöll grein frá 11 júni eftir sama höfund sem meðal annars útskýrir þar hvers vegna það muni ekki skaða evrusamstarfið þó að Grikkir hrökklist úr því.

http://www.project-syndicate.org/commentary/greek-default-political-suicide-by-anatole-kaletsky-2015-06

Í Speglinum nýlega (föstudag?) sagði Sigrún Davíðsdóttir frá því hvernig Grikkir hefðu reynt að fá Ítali í lið með sér til að hunsa skilyrðin fyrir neyðarlánum í trausti þess að allt yrði hvort sem er gert til að halda þeim innan evrusvæðisins.

Nú ætti Grikkjum að vera ljóst að þeir verða að standa sig ef þeir vilja halda áfram í evrusamstarfinu. Þeir vilja það umfram allt þó að evruóóvinir reyni hver í kapp við annan að telja þeim trú um að hið eina rétta sé að taka upp eigin gjaldmiðil.

Það skyldi þó aldrei verða viðsnúningur í Grikklandi né þegar Grikkjum er ljóst að það er algjörlega undir þeim sjálfum komið hvort þeir verði áfram með evru.

[G. Tómas Gunnarsson, 26.7.2015 kl. 19:14]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Telur þú þá að það sé ekkert að marka þær tölur sem "Hagstofa Evrópusambandsins" birtir og ber saman? Að þær séu bara unnar á marga misvísandi máta og engan veginn marktækar?

Það er ósköp eðlilegt að AGS setji slík skilyrði. Þeir segja að þeir verði ekki með, nema að einhver niðurfelling komi til. Þeir verða að passa upp á fé sinna aðila. Auðvitað er Euroríkjunum frjálst að gera eins og þeim sýnist, fyrir sitt eigið fé. Það hefði reyndar verið eðlilegast frá upphafi.

Það er vitað að það eru fyrst og fremst Frakkar, Ítalir og Kýpur sem hafa verið "Grikklandsmegin" ef svo má að orði komast. Skuldastaða þeirra ríkja er enda þannig að það má ekki mikið út af bregða. Ásamt Spáni og Portúgal, eru þessi ríkji í mestri hættu ef Grikkir hverfa af Eurosvæðinu.

Persónulega er ég þeirrar skoðunar að Grikkland eigi enga möguleika á því að spjara sig án skuldaniðurfellingar. Landið er í raun gjaldþrota. En umbóta er þörf, en svo er það aftur spurnign hvort að Syriza er rétti flokkurinn til að koma landinu á rétta braut. Um það efast ég stórlega.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 28.7.2015 kl. 07:52]

Þó að skuldir Grikkja séu miklar sem hlutfall af landsframleiðslu er vaxtabyrðin ekki mikil vegna hagkvæmra vaxtakjara. Hvernig útskýrirðu að vaxtabyrði upp á 2.6% af landsframleiðslu sé of mikil?

Sambærileg tala fyrir Ísland er 4.5%. Önnur evrulönd eins og Ítalía og Portúgal hafa þyngri vaxtabyrði en Grikkir.

Þegar um er að ræða skuldir með sveigjanlegum greiðslutíma er það vaxtabyrðin sem skiptir mestu máli. Ef menn standa undir því að greiða vexti léttist greiðslubyrðin með verðbólgunni.

Aukin landsframleiðsla léttir einnig greiðslubyrðina. Landsframleiðsluna má auka mikið með því að uppræta svarta vinnu og önnur skattaundanskot og hækka skatta á tekjuháa og auðmenn.

Ef Grikkir bera sig ekki eftir björginni eru þeim allar bjargir bannaðar hvort sem þeir eru í eða utan ESB. Frekari fjáraustur frá ESB væri þá bara burtkastað fé engum til gagns.

Grikkir hafa nú þegar fengið miklar afskriftir og mikla vaxtalækkun en eru samt núna aðeins örfáum árum síðar jafnskuldugir og áður. Hvernig er hægt að réttlæta frekari fjáraustur til þeirra við slíkar aðstæður?  

[G. Tómas Gunnarsson, 28.7.2015 kl. 12:03]

@Ásmundur  Þakka þér fyrir þetta. Staðreyndin er sú að verðhjöðnun hefur ríkt í Grikklandi um all nokkurt skeið. Samdrátturinn hefur verið það mikill.

Þannig má finna mismunandi upplýsingar um hve háar vaxtagreiðslur Grikklands eru sem %/GDP. Grafið hér að neðan er t.d. ættað frá OECD. http://knoema.com/OECDEO97Jun/oecd-economic-outlook-no-97-june-2015 (En síðan geymir ekki val, svo það verður að velja Greece og svo leita af "interests")

Áætlanir varðandi Grikkland hafa hingað til byggst á afar bjartsýnum spám um vöxt, en hafa ekki gengið eftir, en landið í verðhjöðnunarspíral. Gríðarlegt atvinnuleysi og landflótti.

Persónulega finnst mér ótrúleg bjartsýni að ætla af stað með enn eina slíka áætlun.

Ég er ekki að réttlæta fjáraustur í Grikkja, einfaldlega að benda á staðreyndir. Ég er ekki að leggja til að þeim verði gefnar eftir skuldir, mín vegna má "Sambandið" og Eurosvæðið segja þeim að éta það sem úti frýs. En það eru þau ekki tilbúin að gera. Því verða þau að horfast í augu við raunveruleikann, fyrr eða síðar og hann er sá eð Grikkland mun ekki borga allar skuldir sínar. Það er einfaldlega spurningin um hvernig, ekki hvort hluti þeirra mun hverfa.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 28.7.2015 kl. 17:14]

Skv þessum vef er vaxtabyrði Portúgala, Grikkja og Ítala mjög áþekk frá 4.00% (Ítalir) upp í 4.21% (Portúgalar) með Grikkland þar mitt á milli. Portúgalar eru því með lítið eitt þyngri vaxtabyrði en Grikkir sem hlutfalla af GDP..

Af EES-löndunum koma næst Íslendingar með 3.49% og Írar með 3.44%. Síðan Spánn með 2.78%.

Athygli vekur að skuldugasta þjóð heims, Japanir, er aðeins með vaxtabyrði upp á 0.95% af GDP. Einnig er eftirtektarvert að Finnar eru ekki í neinum skuldavanda með sín 0.28%.

2.6% fyrir Grikki og 4.5% fyrir Ísland hafði ég eftir bloggi Andra Geirs Arinbjarnarsonar sem er ekki vanur að fara með fleipur.

Það hve mikið er að hjá Grikkjum er tækifæri til að taka stór skref fram á við með miklum hagvexti. Það er ekki að ástæðulausu að það eru yfirleitt vanþróuð ríki sem raða sér í efstu sætin yfir mestan hagvöxt í heiminum.

Að sama skapi er ástæðan fyrir meiri hagvexti hér undanfarin ár en í flestum ESB-löndum sú að við sukkum miklu dýpra en þau í hruninu. Það er því engin ástæða til að afskrifa meira af skuldum Grikkja.

[G. Tómas Gunnarsson, 28.7.2015 kl. 18:28]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Eins og ég sagði áður þá hefur mátt finna mismunandi tölur fyrir Grikkland (sem og önnur lönd). Þó tel ég OECD nokkuð áreiðanlegt.

En það eru fleiri þættir sem spila inn í. Til dæmis á Grikkland rétt á því að fá vexti endurgreidda af þeim skuldabréfum sem Seðlabanki Eurosvæðisins hefur keypt. Hvað það er nákvæmlega mikið ætla ég ekki að fullyrða.

Rétt eins og dágóður hluti skulda Íslands var geymdur á vaxtaberandi reikningum sem vissulega skiluðu tekjum á móti.

En eins og stundum áður er erfitt að fullyrða hver endanlega talan er.

En það hafa margar skrýtnar tölur farið af stað hvað varðar Grikkland undanfarnar vikur.

Vandamálið er að verðhjöðnun hefur verið að hrjá Grikki og langt í frá að sjái fyrir endann á henni. Gríðarlegt atvinnuleysi og fólksflótti eykur heldur ekki bjartsýni.

Áætlanir fyrir Grikkland (frá Troikunni) hafa hingað til byggst á hagvexti sem hefur þegar á reynir ekki orðið.

Það þarf því ákveðna þráhyggju og bjartsýni til að fara enn og aftur í þann farveg.

Árangur Íslendinga má ekki hvað síst þakka aukningu í útflutningi og ferðaþjónustu (sem er að miklum hlut að þakka gengissigi) og svo í framhaldi af því minnkandi atvinnuleysi, sem vegna þessa varð aldrei yfirgengilegt.

Finnar eru ekki í stórkostlegum skuldavandræðum, en útlitið er þó ekki bjart. Atvinnuleysi heldur áfram að aukast og ólíklegt er að þeim takist að stöðva skuldasöfnunina. http://yle.fi/uutiset/unemployment_rate_at_10_every_fifth_young_person_without_work/8171703

Atvinnuleysi er nú 10% og "raunverulegt atvinnuleysi" verulega hærra. Þetta kostar mikið bæði í fjárhagslegum útlátum og tapaðri framleiðslu.

Það er þess vegna sem forsætisráðherra Finnlands er farinn að kalla eftir launalækkunum.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 29.7.2015 kl. 08:33]

Það er ekki verið að fara aftur í sama farveg.Stærsta breytingin er líklega sú að nú er Grikkjum ljóst að björgun þeirra er fyrst og fremst undir þeim sjálfum komin.

Niðurskurður, skattahækkanir og sala ríkiseigna eru nauðsynlegar til að greiða niður skuldir og auka hagvöxtinn.

Slíkar aðgerðir á réttum stöðum auka jöfnuð. Við það eykst neysla almennings, skattheimta ríkisins og hagvöxtur.

Fé sem annars færi gjarnan úr landi í erlend skattaskjól er þannig nýtt þar sem það kemur best að gagni til að leysa aðkallandi vanda.

[G. Tómas Gunnarsson, 29.7.2015 kl. 16:17]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það er farið í sama farveginn og byggt á sömu bjartsýninni, nema um skuldaniðurfellingu verði að ræða. Það eru enda alltaf fleiri og fleiri þeirrar skoðunar að slíkt sé nauðsynlegt. Meira að segja Draghi sjálfur.

http://www.theguardian.com/business/live/2015/jul/16/greek-debt-crisis-ecb-and-eurogroup-consider-next-steps-after-yes-vote-live

http://www.ft.com/fastft/361401/draghi-debt-relief-qn-is-how-not-whether

Sala ríkiseigna er nauðsynleg, þó að vissulega sé hætta á að ekki fáist gott verð í landi sem er svo illa brunnið sem Grikkland. Skattahækkanir geta verið tvíeggjað sverð, enda er hlutur hins opinbera af GDP þegar orðinn allt of mikill, var 60% á síðasta ári ef ég man rétt.

Auðvitað er niðurskurður nauðsynlegur, en í raun þyrfti hagkerfið mikla örvun sömuleiðis, því fjárhagslegur og félagslegur kostnaður af atvinnuleysi í kringum 25% er allt of mikill.

Ekkert af þessu sem þú nefnir eykur neyslu almennings.

Það er lítið sem ekkert af fé eftir í Grikklandi, sem færi í skattaskjól, það er eiginlega allt farið, og það án mikils taps vegna þess að euroið var lengi vel allt of sterkt.

[Ásmundur (IP-tala skráð) 29.7.2015 kl. 20:51]

Með því að hækka skatta á þá hæstlaunuðu og eignamestu fást tekjur sem hægt er að nýta til að bæta kjör hinna verr settu. Kjarabætur til almennings leiða til aukinnar neyslu.

Í raun er atvinnuleysið miklu minna en 25% vegna þess að margir stunda svarta vinnu. Þar er einnig tækifæri fyrir ríkið til að afla tekna með því að uppræta skattsvik og auka þannig hagvöxt.

Reynslan sýnir að háir skattar á þá hæstlaunuðu og eignamestu skila miklum efnahagslegum ávinningi. Það þarf ekki annað en að líta til þeirra landa sem hafa haft þann hátt á. Það eru best settu löndin í dag.

Almennar skattahækkanir eru allt annar hlutur enda er þá verið rýra kjör þeirra sem mega ekki við því. Við það minnkar neysla og hagvöxtur lætur á sér standa.

Með því að gera skurk í að innheimta undanskot frá sköttum er hægt að bæta hag ríkissjóðs svo að verulega um munar. Fyrsta skrefið gæti verið að draga fram listann sem Lagarde, sem þá var fjármálaráðherra Frakklands, sendi gríska fjármálráðherranum fyrir nokkrum árum.

Að sjálfsögu eru alltaf einhverjir sem hafa tök á að koma fé úr landi. Með hækkun á sköttum þessa hóps er hægt að auka tekjur ríkissjóðs.

Um leið og þróunin í Grikklandi snýst við og uppgangur hefst mun fé sem hefur streymt úr landi koma smám saman tilbaka og auka velmegun.

Það eru mörg sóknarfæri í Grikklandi sem hafa ekki verið nýtt undanfarin ár vegna þess að Grikkir trúðu að þeir þyrftu það ekki. Nú er það breytt. Nýtt tímabil er runnið upp.

[G. Tómas Gunnarsson, 30.7.2015 kl. 05:20]

@Ásmundur Þakka þér fyrir þetta. Það er nú líklega orðið all verulega færri tekjuháir í Grikklandi þessa dagana. Svo illa er landið leikið og það eru ekki síst þeir betur menntuðu sem hafa verið að flýja land, eftir að hafa misst atvinnuna. Vissulega eru til eignamenn enn, en eignirnar eru sömuleiðis all verulega verðminni og velstæðir Grikkir hafa flutt euroin sín burt undanfarin ár og fjárfest, til dæmis í Bretlandi og í Þýskalandi (og víðar auðvitað).

Atvinnuleysi er líklega yfir 25%. Vissulega er eitthvað um svarta vinnu (sérstaklega í ferðamannageiranum), en hitt er ekki síður að margir hafa dottið af atvinnuleysisbótum og sumir jafnvel ekki átt rétt á þeim (vegna svartrar vinnu). Atvinnuþáttaka í Grikklandi frekar lág í kringum 53%. (Ísland yfir 70 og Þýskaland ríflega 60%).

Að sjálfsögðu er rétt að endurskipuleggja og betrumbæta skattheimtu, en það mun þó skila mun minna í því árferði sem áætlanir Troikunnar hafa skapað, en hefði verið áður. En nauðsynlegt eigi að síður.

Það mun verða all nokkur tími þar til fé fer að snúa í miklum mæli til Grikklands. Bæði það að viðsnúningurinn mun láta bíða eftir sér og það tekur tíma að byggja upp traust.

Það er ábyggilega fullt af ónýttum tækifærum í Grikklandi eins og svo víða.

En það breytir því ekki að þú byggir að mestu leyti á sömu óraunsæju viðhorfunum, sem áætlanirnar árin 2010 og 2012 voru byggðar á.

Allir vita að það var óraunhæft þá, og ef eitthvað er óraunhæfara nú. Þess vegna eru alltaf fleiri og fleiri að koma fram með þá staðreynd að skuldaniðurfelling sé nauðsynleg, spurningin sé hvernig hún verði framkvæmd, ekki hvort.

Eins og Draghi, eins og Tusk, Juncker og fleiri og fleiri. Meira að segja Merkel er að linast.

Og þannig mun það enda, Grikkland mun ekki borga skuldir sínar til baka.

Hvort að það nægi svo til að koma Grikklandi á beinu brautina, er svo önnur saga sem fróðlegt getur verið að fylgjast með.

En það er líklega rétt, sem margir hafa sagt, að "Sambandið" verður aldrei samt eftir þessa orrahríð.